YouTube’un video reklamcılığı, hem Google’a bağlı YouTube’un hem de videoyu üretenlerin, bu tür yanıltıcı içeriklerle gelir sağladığı anlamına geliyor.
İngilizce dışındaki dillerde herhangi bir gelişme yok
YouTube, Ocak ayında “eşik içerik* (teknik olarak içerik politikasını ihlal etmemesine rağmen insanları yanlış yönlendiren yanıltıcı içerikler) ve ciddi bir hastalığın sözde mucizevi tedavisinin önerildiği videolar gibi kullanıcının sağlığına mal olabilecek yanlış içeriklerin platformda daha az öne çıkarılacağını” duyurdu.
Diğer taraftan şirket, değişikliğin başlangıçta yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’ndeki az sayıda videoyu etkileyeceğini ve İngilizce dışındaki dillerde hazırlanan videolar için geçerli olmayacağını ifade etti.
BBC tarafından yapılan araştırma İngilizce, Portekizce, Rusça, Arapça, Farsça, Hintçe, Almanca, Ukraynaca, Fransızca ve İtalyanca dillerini içeriyor.
Örneğin, arama çubuğuna Rusça “kanser tedavisi” yazıldığında, sodyum bikarbonat içilmesini öneren videolar çıkıyor. Kullanıcının bu videoları izlemesi ise “sıradaki” olarak öne çıkanlarda, havuç suyu veya uzun süreli açlık gibi doğruluğu kanıtlanmamış “tedavilere” dair içerikler görmesine neden oluyor.
Data & Society Enstitüsünde Araştırma Analisti Erin McAweeney, YouTube’un algoritmasının kullanıcının henüz izlediği videolara benzer videolar önerdiğini söylüyor; bu nedenle de YouTube kullanıcılarını, videoda yer alanlar güvenilir olsun ya da olmasın, bir videodan diğerine “başarıyla sürüklüyor.”
“Kullanıcı, ilk önce güvenilir bir video izliyor olabilir ve daha sonra “sıradaki” olarak önerilen diğer bir video onu meyve suyu tedavisini izlemeye yönlendirebilir. Bu öneri sistemi, içeriğin güvenilir olup olmadığını ayırt edemiyor.”
YouTube, kullanıcıları içinden bir türlü çıkılamayan komplo teorilerine ve radikalleşmeye yönlendirmekle suçlanan öneri sisteminin değişeceğini ve güvenilir videoların öne çıkarılacağını belirtiyor.
YouTube Topluluk Kuralları “tehlikeli çözüm veya tedavi yöntemlerini öneren, yani zararlı maddelerin veya tedavilerin sağlığa faydalı olabileceğini iddia eden içerikler” de dahil olmak üzere zararlı içerikleri yasaklıyor.
BBC’nin ortaya çıkardığı meyve ve sebze suyu diyetleri gibi çok sayıda sahte kanser tedavisi yöntemi, kendi içinde zararlı olmasa da kanser hastalarının sağlığına dolaylı olarak zarar verebiliyor. Örneğin, bu yöntemleri öğrenen hasta geleneksel tıbbi yaklaşımları uygulamayı ihmal edebiliyor.
Elizeu Correia’nın da aralarında bulunduğu çok sayıda Brezilyalı YouTube kullanıcısı, kudret narı gibi egzotik bitkileri tüketerek kanserin tedavi edilebildiğini savundu.
Yanlış bilgi üzerinden para kazanma
BBC Monitoring ve BBC News Brezilya’nın araştırma ekibine sahte tedavi videolarından önce bazı reklamlar gösterildi.
Samsung, Heinz ve Clinique’in yanı sıra araştırmacılar, seyahat sitesi Booking.com, yazma uygulaması Grammarly, Hollywood filmleri ve East Anglia ve Gloucestershire Üniversitesi de dahil olmak üzere Birleşik Krallık’taki üniversitelerin reklamlarını izlediler. Tüm reklamlar, zararlı olabilecek yanlış bilgilerle beraber yayımlanıyordu.
Reklamları yapılan şirketler ve üniversiteler ise yanlış yönlendiren içeriklerle bağlarını kestiler.
Samsung yürüttüğü reklam kampanyasının, sonrasında yayımlanan sahte kanser tedavisi videosuyla “hiçbir ilişkisi veya bağlantısının” olmadığını belirtti. Şirketin açıklaması şöyleydi: “Samsung, reklam verdiği tüm platformlarda marka güvenliğine ilişkin en geçerli kuralları uygulamakta ve bu kurallara olan bağlılığını daima sürdürmektedir.”
Kraft Heinz şirketi ise konuyla ilgili şu açıklamada bulundu: “Reklamların uygunsuz içeriklerle beraber verilmesini önlemek için hem otomatik hem de insan eliyle sürekli denetime tabi tutuyoruz. Bahsi geçen örnek, şirketimizi ilgilendiriyor. Firma olarak bu kanalı engellemeye yönelik gereken adımları attık.”
BBC araştırma ekibinin öne sürdüğüne göre reklamları, sahte kanser tedavisi videolarından önce 20 kere yayımlanan Grammarly “Konuyu öğrenir öğrenmez bu kanallardan reklamlarımızın kaldırılması ve reklamların yanlış bilgiler içeren videolarla beraber verilmemesini sağlamak için YouTube ile iletişime geçtik” açıklamasında bulundu.
Öte yandan Clinique markasının sahibi Estee Lauder ile Booking.com, konuyla ilgili herhangi bir açıklama yapmadı.
Bahsi geçen iki üniversite, reklamlarının yanlış yönlendiren videolarla beraber yalnızca bir kere yayımlandığını ve BBC ile görüşmelerinin ardından bu kanalların reklam kampanyası yapmaktan engellendiğini belirtti.
Aynı zamanda kendi kanser araştırma programını yürüten East Anglia Üniversitesi, “Üniversite (özellikle sahte tedavi videosuyla birlikte verilen reklam için) herhangi bir ödeme yapmadı. Bu uygunsuz durumun bir daha yaşanmaması için Google ile temasa geçtik,” dedi.
Gloucestershire Üniversitesi de şu açıklamayı yaptı: “YouTube’da gösterilen reklamlarda içerik çabuk değişiyor. İnsan gücü ve teknolojik imkanlarla gerçekleştirilen en sıkı denetimlerde bile sürekli özen gösterilmesi gerekebiliyor. Bu nedenle böyle bir durumun tekrar yaşanmaması için Google ile devamlı bir çalışma halindeyiz.”
YouTube hangi reklamın verileceğine nasıl karar veriyor?
YouTube’da yayımlanan reklamlarda hedef, belirli bölgeler veya kitleler olabiliyor. YouTube’da içerik oluşturma konusunda danışmanlık yapan Video Creators’ın sahibi Tim Schmoyer, hangi reklamın kime ve ne zaman gösterileceğini belirleyen sistemlerin oldukça karmaşık olduğunu söylüyor:
“YouTube, kullanıcıların platformu terk etmelerini en aza indirmek için doğru reklamları doğru kişilere doğru zamanlarda göstermeyi hedefliyor ve en büyük değeri, reklam verenlere, içerik üretenlere ve tabii ki kendi platformuna veriyor.”
YouTube’un aynı zamanda belirli kanalların “para kazanma özelliğini devre dışı bırakma,” yani içerik üreten kişilerin reklam geliri kazanmasını engelleme yetkisi de bulunuyor.
Örnek vermek gerekirse site, aşı karşıtı yanlış bilgiler yayan kanalların para kazanma özelliklerini devre dışı bırakmaya başladı.
Data & Society’den McAweeney’e göre kanalların para kazanma özelliğinin devre dışı bırakılması, video üreten kişilerin kazanç elde etmelerini engelleyebiliyor; fakat videolarının internette yayılmasını durduramıyor. McAweeney şöyle açıklıyor: “Kanalların para kazanma özelliğinin devre dışı bırakılmasının videonun geniş kitlelere ulaşması sorununu çözdüğüne dair hiçbir kanıt yok.”
BBC, sahte tedavi videolarının ayrıntılarını YouTube’a gönderdi. Bunun üzerine platform, gelir ilkesini ihlal ettiği için şimdiye kadar 70’ten fazla videonun para kazanma özelliğini devre dışı bıraktı.
BBC aynı zamanda beş videoyu üreten kullanıcılarla görüştü.
Sodyum bikarbonat “tedavisini” savunan Rus YouTube kullanıcısı Tatyana Efimova videosunda doktor olmadığını belirtiyordu. Tanıdığı birinin başından geçen kişisel bir öyküyü anlattığını ve sodyum bikarbonat kullanıp kullanmama kararını izleyicilere bıraktığını söylüyordu. Efimova, BBC ile görüştükten sonra videoyu sildi ve videonun “o kadar da önemli olmadığını” ifade etti.
Brezilyalı YouTube kullanıcısı, Elizeu Correia ise kudret narı çayının tümörleri yok edebileceğini iddia eden videosunun “tehlikeli veya zehirli bir çayı konu almadığını” belirtti. Bununla birlikte Correia, görüşmeden sonra videonun gizlilik ayarlarını değiştirdi. Video artık herkese açık değil.
Hint medya kuruluşu Shunyakal, BBC’ye doğrudan bir açıklama yapmadı. Fakat kuruluşun tıbbi olmayan kanser tedavi merkezi hakkındaki videosu, BBC’nin kuruluşla iletişime geçmesinin ardından kanaldan kaldırıldı. Kaldırılmadan önce video 1.4 milyon kere görüntülenmişti.
BBC, eşek sütünü tedavi şekli olarak tanıtan Khawla Aissane’ye de ulaşmaya çalıştı; ancak Aissane BBC’ye yanıt vermedi.
YouTube ise BBC’nin görüşme isteğini geri çevirdi. Şirket bir açıklamasında şunları ifade etti: “Yanlış bilgi büyük bir sorun. Bu sorunu ele almaya yönelik çeşitli adımlar attık. Bu adımlar arasında tıbbi konular hakkında daha güvenilir içeriklere yer vermek, güvenilir kaynaklarla bilgi panelleri sunmak ve sağlığı tehdit eden iddiaları savunan videolardan reklamları kaldırmak yer alıyor. Sistemlerimiz kusursuz değil ama devamlı iyileştirmeler yapıyoruz. Bu alanda ilerleme göstermeye gayret ediyoruz.”
Sağlık topluluğu
BBC’nin araştırmasında tespit edilen bazı YouTube videoları, profesyonel tıbbi öneriler alınması gerektiğine ilişkin uyarılar içeriyordu. Bununla birlikte birçok videoda, bahsedilen tedaviler geleneksel kanser tedavilerine bir alternatif olarak tanıtılıyordu.
Önde gelen kanser uzmanı, Imperial College London’dan Prof. Justin Stebbing şöyle yorumluyor: “YouTube’da ve internette bulunan bazı bilgiler gerçekten ve tamamen tehlikeli ve herhangi bir denetimden geçmiyor.”
Uzmanlar aynı zamanda YouTube gibi kullanıcıların içerik ürettiği sitelerin taşıdığı risklere de dikkat çekiyor ve içerikle ilgili kararların, çoğunlukla tıp çevresinden olmayan video üreticileri ve şirket çalışanları tarafından alındığını belirtiyor.
Georgia Southern Üniversitesi Epidemiyoloji öğretim görevlisi Isaac Chun-Hai Fung’un önerisi şöyle: “Sağlık hizmetleri ve halk sağlığı konusunda uzman olmayan kişilerden, tüm vatandaşların adına sağduyu göstermelerini rica ediyoruz.”
Dr. Fung ve öğrencileri YouTube’daki sağlıkla ilgili İngilizce bilgiler üzerine araştırma yaptı. Araştırma, konusuna bakılmaksızın en popüler 100 YouTube videosunun çok büyük oranda sağlık veya bilim alanında çalışmayan amatör kullanıcılar tarafından yüklendiğini öne koydu.
Fung’a göre çözümün bir parçası da, uzmanların daha fazla içerik üretmesinden geçiyor.
“Amatör kullanıcılara yönelik birçok dilde yüksek kaliteli eğitim videolarının yayımlanması gerekiyor. Sağlık çalışanları medya uzmanlarıyla beraber hareket etmeli. Bu konuda yeterli yatırımın yapıldığını düşünmüyorum.”
diğer kaynak; https://shiftdelete.net/youtube-video-onerileri-sagliginizi-tehdit-ediyor
Tıp için sosyal medya kullanımında “etik” sınırlar ve “dijital profesyonellik”
