Solunum Derneği (TÜSAD), Dünya Tütünsüz Günü’nde sigaranın sağlığa olan olumsuz etkilerinin yanı sıra çevre ve ekolojik denge için de büyük tehdit olduğuna vurgu yaptı. “Vücudumuzu da dünyamızı da kirletmeyelim” çağrısı yapan TÜSAD Tütün Kontrolü Çalışma Grubu; ülkemizde tüketilen sigaranın günlük 57 ton atığa neden olduğu, bir kullanın sigarayı bırakması halinde günlük 74 litrelik tasarruf sağlanacağı gibi önemli bilgiler paylaştı.
Tütün ve nikotin ürünlerinin vücuda olan zararlarına dikkat çekmek, bu alandaki bilimsel verileri kamuoyuna sunmak için 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü olarak kabul ediliyor. Bu yıl Dünya Sağlık Örgütü ve paydaşları, tütünün gezegene verdiği zararlara dikkat çekmek amacıyla “Tütünün Çevreye Zararları” temasını belirledi. Dünyada her yıl 7 milyon insanın aktif, 1 milyon insanın da pasif dumana maruz kalarak hayatını kaybettiğini vurgulayan Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD), sigaranın sağlığa olan onarılması zor etkilerinin yanında sigara tüketiminden kaynaklı atıkların insan eliyle oluşturulan en büyük çevre kirleticilerinden biri olduğuna ve gezegen için büyük tehdit yarattığına dikkat çekti. TÜSAD Tütün Kontrolü Çalışma Grubu, bu konuda şu örnekleri paylaştı:
YILLIK 21 BİN TON ATIĞIN NEDENİ SİGARA
- Ülkemizde 2018 yılındaki verilere göre 118,5 milyona yakın miktarda sigara tüketiliyor. Bu da günlük 57 ton, yıllık ise 21 bin ton atığa neden oluyor.
- Tütün ve tütün ürünlerinin insan sağlığına zararlı olan pek çok etkisi olduğu bilimsel olarak kanıtlandı. Bu onarılmaz zararların haricinde bu ürünlerin bir de çok bilinmeyen, göz ardı edilen çevresel zararları bulunuyor.
- Tüketilen tütün talebine yetişmek amacıyla başka ürünler için kullanılabilecek toprak, su ve emek gücü kullanılıyor. Daha fazla tütün yetiştirmek üzere özellikle de az gelişmiş ülkelerde yıllık 200 bin hektarlık orman yok edilip bilinçsiz şekilde tütün tarımına açılıyor. Bu da yıllık ormansızlaşma oranında yüzde 5 gibi yüksek bir orana denk geliyor.
300 SİGARA İÇİN BİR AĞAÇ FEDA EDİLİYOR
- Tütün yapraklarını kurutmak için yakılan ağaçlar da çevre tahribatının bir başka boyutu. Ek olarak tütünün ticari ürün haline gelmesini sağlayan kâğıt kutulama ürünlerinin 2,5 milyon tona yaklaşan miktarda ağaç kökenli hammadde kullanımı bulunuyor. Ki bu da her 300 sigara için 1 ağacı feda ettiğimiz anlamına geliyor.
- Tütünün ekiminden son kullanıcının yakmasına kadar geçen süreçte ciddi karbon ayak izine sebep oluyor. Bir sigara üretimi 14 gram karbodioksit salımına eşit, bu da yılda 84 milyon metrik ton karbondioksit salınımı demek. Bu da 280 bin roketin atmosfer dışına çıkmak üzere saldığı karbondiokside eşdeğer.
GÜNLÜK 74 LİTRE SUYU KURTARMAK MÜMKÜN
- Tütünde üretim verimliliğini artırmak için kullanılan zirai kimyasallar toprak, su ve çevreyi kirletiyor. Tütün için kullanılan toprakların bu ekime hazırlanması da ciddi ve maliyetli bir rehabilitasyon çalışması gerektiriyor. Nikotin ve diğer zararlı maddelerinin doğada yok olması için yaklaşık 10 yıl gerekiyor.
- Ayrıca her bir sigara için 3,7 litre su harcanıyor. Su kaynaklarının kısıtlı olduğu ve dünyada ciddi sayıda insanın temiz su erişiminde sıkıntı yaşadığı düşünüldüğünde bu ciddi bir rakam. Bir sigara kullanıcısı eğer sigarayı bırakırsa günlük 74 litrelik bir tasarruf yapabilir.
VÜCUDUMUZU DA DÜNYAMIZI DA KİRLETMEYELİM
- Temiz çevre bilincine çok ihtiyaç duyduğumuz bu zamanlarda tütünün ne kadar önemli bir düşman olduğunu akılda tutmalıyız. Vücudumuzun zararlı maddelerin oyun alanı olmasını tercih etmeyeceğimiz gibi, dünyamızın ve çevremizin dumanla ve izmaritle kirlenmesine müsaade etmemeliyiz.
- Tütün kullanıldıktan sonra yılda 6 trilyon sigara izmariti atığı oluşuyor, bunun 4,5 trilyonu kontrolsüz olarak doğaya atılıyor. Bu da toplamda 900 milyon kg. atığa eşit. Tüm tütün döngüsündeki çıktılar düşünüldüğünde toplam atık miktarı 25 milyon metrik ton olarak hesaplanır.
TEK BİR İZMARİT BİN LİTRE SUYU KİRLETEBİLİR
- İzmaritin yapısal olarak plastik türü selüloz asetattan üretildiğini, bunun zor parçalanan yapıda olduğunu yıllar süren süreçte çevreye (toprak, su) mikroplastik kontaminasyona yol açtığını bilmeliyiz. Filtrelerin içinde kalan nikotin ve zararlı maddelerin karıştıkları su ve toprağı kullanan bitkilerin gelişimini yavaşlatır, balık ve su canlılarının ölümüne yol açar. Tek izmarit 1,000 litre suyu sağlıksız hale getirebilir ve bu gıda ve yaşam zincirleriyle hayatımıza ve vücudumuza geri dönebilir.
- Benzer çevre kirliliği ısıtılmış tütün ürünleri, elektronik sigara, yakılmadan tüketilen tütün ve nikotin ve tütün ürünleri için de geçerli. Kullanılan kartuşlar, cihazlar, ısıtıcılar, piller, ürün kalıntıları hem plastik yapıları hem de içerdikleri maddelerden dolayı çevreyi kirletir.
TÜTÜN YETİŞTİRİCİLERİ DE RİSK ALTINDA
- Tütün yetiştiricileri el temasıyla günde 50 sigaraya denk gelen miktarda nikotini ciltten emilme yoluyla alır ve bu etkiye bağlı olarak ciltlerinde bir nikotin zehirlemen durumu olan ‘Yeşil Tütün Hastalığı’ görülür. Yine kullanılan zirai ürünlerden ağırlıklı olarak alüminyum ve asetat gibi zararlı maddelerin kan değerleri daha yüksektir. Bunların uzun dönemde tümör, beyin sorunları, kan hastalıkları ortaya çıkma olasılığı maruz kalmayanlardan daha yüksek orandadır.
- Tütün üretim çiftliklerinde çalışan çocuklarda büyüme yavaşlığı, kadınlarda üreme sorunları görülür. Tüm yaş gruplarında sigara içimi daha yüksek orandadır, dolayısıyla diğer birçok sağlık sorununa daha yatkın olurlar.
