Bugünlerden her paylaşımı “sosyal” olmak amacıyla sanal ortamda yaptığımız düşünülürse, “sosyal tıp”ın da sanal tıp magazini olduğu sanılabilir. Ancak bu kavram, adı yeni yerleşen fakat aslında kültürün çeşitlenmesi ve sağlık hizmetlerinin farklılaşması ile şimdilerde oturan bir alanı işaret etmekte. Hem sosyolojinin ana parametreleri olan insan ve kültürü hem de sağlık hizmetlerinde “toplumdaki birey”in ihtiyaçlarını ele alan, esasen bir tıp dalı. Akademik platformu çok geniş olmasına rağmen dünyada ve özellikle ülkemizde üzerine pek konuşulmayan bir alan. Yaşıyoruz, anın fotoğrafını çekiyoruz, tespit ediyor, çözümler üretmeye çalışıyoruz ama adını daha yeni koyuyoruz.
Sosyal Tıp, İngilizcesi ile “Social Medicine” toplum yaşantısı içerisindeki sağlık hizmetlerinin bir yorumu. Temel olarak sağlığın tanımındaki “bireyin sosyal olarak da iyi olması hali”ni bütünleyen bir kavram. Temel olarak Toplum Sağlığı yani “Public Health” ile ayrıldığı nokta; sağlık hizmetlerinin sağlıklı beslenme, sağlık hizmetlerine ulaşabilme ve toplumsal sağlık sorunları gibi pratiklerinden ziyade toplumsal sağlık kültürünün yaşam ile ne denli bağdaştırılabildiğidir. Yani Sosyal Tıp, sağlık hizmetlerinin idealini ve geleceğini yaşatmak ve sorgulatmaktır. Dolayısı ile “marketing” ve “müşteri-hasta” gibi iksitadi kavramlardan uzak, sosyal hizmetler noktasındaki tüm uygulamalara yakındır.(1)
29 Kasım 2013 tarihli The Lancet dergisinin 382.sayısında yayınlanan makalesinde Richard Horton’un dediği gibi; aslında Sosyal Tıp ile Toplum Sağlığı sinonim değil kavramsal bir değişimin getirdiği yeni bir disiplindir.(2)
İktisadi bir kavram olmaması nedeniyle sağlık hizmeti sunucularının ve tıbbi mal, malzeme ve ilaç üreticilerinin de çok ilgilendiği bir alan olamamakta. Dolayısı ile sadece kamusal sağlık hizmeti sunucuları, sağlık alanlındaki STO’ları ve sosyal devlet hizmetlerindeki kamu sorumluluğunu üstüne alanların ilgisi dahilindedir.
Toplum Sağlığı kavramının tartışılmaya başlandığı 1940’larda ana soruların barınma, temiz su, sanitasyon, beslenme ve eğitim olduğu unutulmamalıdır. Günümüzde geldiğimiz modern toplum resmi ise bu ihtiyaçlar hiyerarşisindeki bir üst basamağı hedefler: Sağlık haklarının farkında, haklarını kullanmaya başlamış ve sağlıkta kaliteyi vazgeçilmez bir unsur sayan insanın topluma entegrasyonu. Dolayısı ile Sosyal Tıp artık fiziksel ya da ruhsal sağlık sorunları ile baş eden, toplumun içerisinde değerli ve aktif olmaya çalışan bireyin sosyal sağlık çabalarını inceler.
Üretilecek her proje, ortaya atılacak her hipotez artık günümüzün değil bilişim ve uzay çağı insanının sağlık arayışıdır.
WinAlly, “Sosyal Tıp” sayfası ile ülkemizde bir düşün kapısını aralamaya başlıyor.
(1)https://monthlyreview.org/2005/01/01/what-is-social-medicine/
(2)http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(13)62427-7/fulltext
