Bilindiği üzere Türkiye’de ilaç ambalajlarına karekod basılması 1 Ekim 2009 tarihinden itibaren mecburi hale getirilmiştir. Buna bağlı olarak, Sağlık Bakanlığı tarafından toplum sağlığına ciddi şekilde zarar veren, hatta ölümlere sebep olan ilaç kaçakçılığı ve sahteciliğini önlemek için 2010 yılından itibaren ilaç takip sistemi devreye girmiştir. İlaç Takip Sistemi; ilaç sahteciliği ve ilaç kaçakçılığını önleyerek orjinal ve güvenilir ilaç tedarik edilmesini sağlamaktadır.
İlaç Takip Sisteminin kuruluşundan itibaren bir takım iyileştirmeler yapılmış olmasına rağmen ilaç sektöründeki paydaşların farklı altyapılar kullanmasından ve sistemle tam entegre olmamalarından dolayı İlaç Takip Sistemindeki kayıtlarda sorun yaşadıklarını belirten Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan “İlaç Takip Sistemindeki aksaklıklar nedeniyle yüzde yüz stok tutarlılığı yapılamadığı için eczacılar mağduriyet yaşamakta, birgün öncesinin stoklarını görebildikleri için karışıklıklar meydana gelmekte, farklı altyapı kullanan kurum ve kuruluşlar yüzünden bazı ilaçlar satıldığı halde eczane stoklarında gözükmekte ve bunun hesabı eczacıdan sorulmaktadır. Bu tip sorunların giderilmesi için sistemde iyileştirmeler yapılmalı ve eczacıların İTS kayıtlarını düzeltmelerine imkan tanınmalıdır.” dedi.
Saydan açıklamasında şunlara yer verdi:
“Sağlık Bakanlığı tarafından, İTS (İlaç Takip Sistemi) ile yerli, ithal bütün ilaçlara kutu bazında karekod kaydı yapılmaktadır. Yani her ilacın kutusunun aynı vatandaş gibi TC kimlik numarası bulunmakta olup, üretimden hastaya ulaşıncaya kadar takip edilebilmekte ve sisteme kaydı yapılmaktadır.
ECZANELERİMİZDE ASLA SAHTE İLAÇ BULUNMAZ.
Çünkü BU sistem sayesinde, bir ilacın üretim aşamasından hastaya ulaşıncaya kadar ki her aşaması; hangi eczanede kaç adet bulunduğu; hangi hastaya ne kadar verildiği gibi ilaçla ilgili tüm bilgiler sisteme kaydedilerek veri tabanında saklanır. Bu nedenledir ki, eczaneden alınan hiçbir ilacın sahte olması mümkün değildir.
İLAÇ TAKİP SİSTEMİ AMACININ DIŞINDA KULLANILMASIN.
Mesleğimiz gereği vatandaşlarımıza en kaliteli ve güvenilir ürün verebilmek birinci vazifemizdir. Bu sebeple sendika ve eczacılar olarak İTS tarafımızdan desteklenmiştir. Geçiş süresindeki Bütün sıkıntılarına rağmen 12 yıldır eczanelerimizde kullanmaktayız.
Ancak her yeni sistemde olduğu gibi İlaç Takip Sisteminde de bazı altyapı ve entegrasyon sorunları nedeniyle eczacılar problemler yaşamaktadır. Örneğin aynı ilacın farklı barkodları olması nedeniyle SGK Medula sisteminden düşülen ilaç stoku eczane programlarından düşülememekte, İlaç Takip Sistemine göre halen eczane stokunda gözükmektedir. İlaç firmalarının, ecza depolarının, SGK Medula sisteminin ve eczane programlarının farklı farklı veri tabanları kullanmaları, İlaç Takip Sistemiyle tam entegre olamamaları, arada askıda kalan, İlaç Takip Sisteminden düşülemeyen karekodların olmasına neden olmakta ve bu yüzden de gerçek stokla İlaç Takip Sistemindeki stoklar neredeyse hiçbir eczanede birebir uyumlu olamamaktadır.
İlaç sahteciliğini ve ilaç kaçakçılığını önleyip, akılcı ilaç kullanımı açısından önemli veriler elde etmek amacıyla kurulan İTS bir takım sistemsel sorunlar yüzünden eczanelerdeki stoklarda tutarsızlıklar oluşmasını engelleyemediği için mevcut sistem amacını aşarak, sadece eczaneye ağır yaptırımlar ve sorumluluklar yükleyen bir sisteme dönüşmektedir. Bu durumun sektörün hiçbir paydaşına ve kamuya bir faydası bulunmamaktadır.
ECZANELERİMİZE HABER VERİLMEDEN İLAÇ TAKİP SİSTEMİNDE SATIŞI YASAKLANAN İLAÇLAR NEDENİ İLE VATANDAŞLA KARŞI KARŞIYA BIRAKILIYORUZ.
Eczane rafında mevcut bazı ilaçlara TİTCK tarafından resmi bir duyuru yapılmadan İlaç Takip Sistemi üstünden “satış yasağı” getirildiğini reçeteyi girdiğimizde öğreniyoruz. Satışı bloke edilen teknik durumu hastaya anlatması eczacı mağduriyeti yaratmaktadır. Hâlbuki kurum tarafından tüm satış yasağı uygulamalarının ilgili karekodlara sahip eczanelere sistemde tanımlı e-posta adresleri üstünden bildirilmesiyle aşılabilecek bir durum mevcut iken; eczacıların rafındaki ürünün satışının yasaklandığını sadece o ürünün satışını yaparken öğrenebilecek bir durumda bırakılması kabul edilebilir bir durum değildir. Satış yasağı getirilen ilaçların depolara iadesi yapılamamakta, satış blokajının kalkması uzun sürmekte, hatta bazı ilaçların miadları bile dolduğu için eczacılar kendilerinden kaynaklı olmayan bu durum yüzünden maddi olarak kayba uğramaktadır.
İLAÇ TAKİP SİSTEMİNDE %100 STOK TUTARLILIĞI SAĞLANAMIYOR!
Gerek kullanılan eczane stok takip yazılımlarından kaynaklı gerek İTS sunucularından kaynaklı gerek bölgesel internet ve elektrik kesintilerinden veya hasta yoğunluğunun özellikle fazla olduğu nöbetlerimizde iş yükünün ağırlığından kaynaklı birçok etkene bağlı olarak İTS’ye yapılan bildirimler kesintiye uğrayabilmekte veya unutulabilmektedir. İTS’nin tüm bildirim süreçlerinin eksiksiz yürütülüp, %100 stok tutarlığını; üretici, ecza deposu, hastane ve diğer paydaşlardan beklemeyip sadece eczanelerin uygulamasını beklemek ve bununla ilgili cezai işlem uygulamak hayatın olağan akışına ve objektif iyi niyet kurallarına aykırı bir durumdur. Eczacıların; fiziki stoklarıyla İTS’de kayıtlı stoklarının yüzde yüz uyumlu olması yükümlülüğünün kaldırılarak, günlük hayatın akışına uygun olarak stok hatalarının olabileceğinin kabul edilmesi ve yapılacak eczane denetimlerinde eczacıların kendi stok kayıtlarında belirli bir oranda hata payının da olabileceğinin göz önünde bulundurulması ve eczacılara periyodik aralıklarla İTS stok düzletme hakkı verilmesi sağlanmalıdır. Eczanelerimizdeki ilaç hareketi hızlı ve değişiktir. Bir gün önceki stokları görmek hesaplarımızda hata ve karışıklığa neden olmaktadır. İlaç Takip Sisteminin bir gün geriden gelen siteminin de anlık takibe uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir.
6197 SAYILI YASANIN VERDİĞİ KISITLAMASIZ TAKAS HAKKIMIZI İSTİYORUZ
Eczacıların ellerinde kalmadığı ve piyasada tükendiği için depodan temin edemedikleri veya miadı yaklaştığı için depoların iade almadığı ilaçları, il dışındaki eczanelerle takas etmelerinin ve hastaya kısa sürede ulaştırmalarının engellenmesi hem sağlık hakkını ihlal etmekte hem de eczacıların ticari faaliyet özgürlüğünü kısıtlamaktadır. Eczanelerimizdeki ilaçlar bizim sermayelerimiz olduğu kadar ülkemizin MİLLİ SERVETİDİR. Bu yüzden İlaç Takip Sisteminin 6197 Sayılı Kanun’un öngördüğü şekilde il dışındaki eczanelerle takasa açılması gerekmektedir.
İLAÇLAR HASTAYA VERİLDİĞİ ZAMAN ARTIK BİZİM SORUMLULUĞUMUZDAN ÇIKMALIDIR.
Hastalarımıza verdiğimiz ilaçlar hasta tarafından bağışlandığı, üçüncü şahıslara verildiği veya çöpe atıldığı zaman eczacıların sorumlu tutulması son dönemde yaşanan yeni bir sorun haline gelmeye başlamıştır. Hasta ilaçlarını aldıktan sonra bu ilaçları kullanmayı bırakması, vefatı ve benzeri nedenlerle başka kişilere ulaşmış olması eczacıların sorumluluğunda olan bir durum değildir. İlacı alan hastanın zilyetliğinin takip etmek eczacıların görev ve sorumluluğunda olmadığı halde bu ilaçlarla ilgili eczacıların sorumlu tutulması kabul edilebilir bir durum değildir. Bu gibi durumların önlenmesi için İTS’nin son fazının bir an önce devreye alınmasını talep ediyoruz.”
TEİS
