Günlük parmaktan alınan kan testleri şeker hastaları için hayatın rahatsız edici bir durum. Kanadalı ve ABD’li bilim insanları, parmaktan alınan kan testleri yerine tükürük örnekleri yoluyla kan şekeri düzeylerini ölçen, evde kullanılan bir cihazın prototipini geliştirdi.
Bir kişinin tükürüğündeki glikoz konsantrasyonlarının (ve diğer bazı biyobelirteç kimyasalların) kan dolaşımındakilerle orantılı olduğu zaten biliniyordu. Ancak tükürükteki glikoz seviyeleri çok daha düşük olduğundan, bunları doğru bir şekilde ölçmek için özel laboratuvar bazlı ekipmanlara ihtiyaç vardır.
Quebec’teki Université de Sherbrooke ve New Jersey’deki Colgate-Palmolive Company’den araştırmacılar, elektrokimyasal aptamer bazlı (E-AB) biyosensör olarak bilinen mevcut bir araca bakarak bunu değiştirmek için yola çıktılar.
Bu tür cihazlar, bir numunedeki hedef biyobelirteçlere bağlanan, aptamer adı verilen, özel olarak tasarlanmış bir DNA parçasını içerir. Bu olduğunda sensör ölçülebilir bir elektrokimyasal sinyal üretir.
Normalde E-AB biyosensörlerinde kullanılan aptamerler tükürükteki glikozu güvenilir bir şekilde tespit edecek kadar hassas değildir. Bunu değiştirmek için U Sherbrooke’tan Yrd. Prof. Philippe Dauphin-Ducharme ve meslektaşları, kandaki glikoz seviyelerini ölçmede başarılı olduğu kanıtlanmış olan aptamerlerin duyarlılığını artırdı.
Yeniden tasarlanan bu aptamerler daha sonra bir E-AB biyosensörü içindeki altın bir elektrot üzerine monte edildi ve daha sonra bir grup test deneğinden toplanan tükürüğe daldırıldı. Sensör, yalnızca 30 saniyede ölçüm sağlayarak sıvıdaki glikoz konsantrasyonlarını doğru bir şekilde ölçmekle kalmadı, aynı zamanda her kullanımdan sonra yıkanıp fosfat tamponlu salin solüsyonunda saklandığı sürece hassasiyetini bir haftaya kadar korudu.
Teknoloji aynı zamanda farklı aptamerler kullanılarak diğer biyobelirteçleri tespit etmek için de kullanılabilir. Aslında bilim adamları, diş eti hastalığıyla ilişkili bir biyobelirteç olan AMP’nin (adenosin monofosfat) tükürük düzeylerini doğru bir şekilde ölçen cihazın alternatif bir versiyonunu yarattılar.
