Sağlık Bakanlığı’ nca Rusya’ dan ithal edileceği ve zaman içinde ülkemizde de üretileceği bildirilen Sputnik V aşısı, insanda enfeksiyon yapma yeteneği yok edilmiş iki virusa (adenovirus) SARS-CoV-2 spike geninin eklenmesiyle oluşturulmuş (insanda enfeksiyon yapamayacak bir aracı virus kullanılarak vücuda SARS-CoV-2 proteinlerini sokan ve bağışıklık gelişmesini sağlayan) bir aşıdır. Faz 3 çalışması tamamlanmış ve sonuçları saygın bir tıp dergisinde (Lancet) yayınlanmıştır. Bu çalışmaya, yaklaşık 20000 gönüllü alınmış, dörtte üçüne etkin aşı uygulanmış, dörtte biri plasebo almıştır. Aşının etkinliği (PCR ile kanıtlanmış hastalığı önleme gücü) %91.6 bulunmuştur. Önemli bir yan etki (advers olay) gözlenmemiştir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), henüz Sputnik V aşısını onaylamamıştır. DSÖ’nün şimdiye dek onayladığı aşılar, Biontech/Pfizer, Oxford/Astra Zeneca, Hindistan Serum Enstitüsü, Janssen aşılarıdır. Sinovac aşısını halen incelemektedir, bu incelemenin Mayıs ayında sonuçlanması beklenmektedir. Sputnik V aşısına ilişkin, aşı ile ilgili bilgilerin DSÖ’ ye teslim edilmeye başlandığı, ancak hala ek bilgilerin sağlanmasına ihtiyaç duyulduğu; bu nedenle, DSÖ değerlendirme sürecinin ne zaman tamamlanacağının bilinmediği bildirilmektedir.
Avrupa Birliği (AB) ilaç ruhsatlandırma kuruluşu EMA, Sputnik V aşısını Mart ayında değerlendirmeye almıştır, değerlendirme süreci devam etmektedir. Buna karşın, AB ülkelerinden Macaristan aşıyı almış ve uygulamaktadır, Almanya da almak üzere görüşmelere başlayacağını açıklamıştır. Diğer yandan, Nisan sonunda AB yetkili ajansı ile aşının üreticisi Gamaleya Merkezi arasında karşılıklı suçlamalar yapılmıştır. AB Ajansı Rus yetkililerin aşı konusunda eksik ya da yanlış bilgi sağladığını; buna karşılık, Rus yetkililer de AB’ nin aşı ruhsatlandırmasında politik davrandığını iddia etmişlerdir.
DSÖ ve EMA’ nın henüz onaylamamasına karşılık, aşı, 60 kadar ülkede ruhsatlandırılmıştır ya da acil kullanım izni almıştır. Aşı, ucuz ve etkili olması, saklanması ve taşınmasının kolay olması nedeniyle ilgi çekmektedir.
Türk Toraks Derneği Solunum Sistemi Enfeksiyonları Çalışma Grubu
