Türkiye kanser ilaçlarında dünyanın gerisinde mi kaldı?
(Kanser ilaçlarında geri ödeme tartışması)
Son 5 yılda dünyada 60 civarında kanser molekülünün tedavi protokolüne girdiğini belirten Onkolog Demir, bunların Türkiye’de sadece 8-9 tanesinin geri ödeme kapsamında olduğunu söyledi, “Türkiye, ilaca erişimde gelişmiş ülkelerin 2-3 yıl gerisinde” dedi. Prof. Sağlam, Türkiye’nin kanser tedavisinde değil, araştırmalarında geride kaldığını söylerken, SGK’dan Dr. Koç ise, “Etkinliği kanıtlanmış ilaçları ilk olarak geri ödemeye alan ülkelerden biriyiz” açıklamasında bulundu.
Dünyada kanserin görülme sıklığındaki artış devam ediyor. Ancak kanserden ölümler konusunda gelişmiş ülkeler tabloyu düzeltme yoluna girmiş durumda. Uzmanlara göre, gelişen tıp mühendisliği ve teknolojileri sayesinde bulunan “akıllı” moleküller, immünoterapi, kişiye özel ve hedefe yönelik tedavi gibi yöntemler, gelişmiş ülkelerde kanser kaynaklı ölümlerin hızını kesmiş görünüyor.
KANSER HASTALARI HER İLACA ERİŞEBİLİYOR MU?
Peki ülkemiz için aynı şeyi söylemek mümkün mü? Türkiye’de kanserle mücadele edenlerin ve yakınlarının sık sık dile getirdiği sorunlardan biri de etkin ve yeni ilaçlara erişim konusu. Onkoloji servislerinde çare arayan çok sayıda hasta, kanserde daha etkin ve başarılı tedavi şansı tanıyan ancak yüksek maliyetli olan bazı ilaçlara ulaşamadığından yakınıyor.
1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle ntv.com.tr’nin sorularını yanıtlayan ve “Kanserden ölümlerde azalma söz konusu ama bu açıdan Türkiye’de negatif bir durum da var” diyen Tıbbi Onkolog Prof. Dr. Gökhan Demir, bunun nedenini şöyle açıkladı:
DEMİR: TÜRKİYE ETKİN İLAÇLARA ERİŞİM KONUSUNDA 2-3 YIL GERİDE
“Bundan 10 yıl önce, dünyadaki kanser tedavilerinin hepsi Türkiye’de vardı, ‘dünyada ne kullanılıyorsa biz Türkiye’de hastalarımıza onu kullanıyoruz’ diyorduk. Ama bugün bunu söylemek mümkün değil. Kanser tedavilerinin hızla sayılarının artması ve maliyetlerinin yükselmesi ilaçlara ulaşım konusunda ülkemizde sıkıntı yaşanmasına yol açtı. Bugün Türkiye’nin, gelişmiş ülkelere oranla etkin ilaçlara ulaşımda 2-3 yıl geride olduğunu söylemek mümkün. Son 5 yılda dünyada 60 civarında yeni kanser molekülü piyasaya girmişken, Türkiye’de bunlardan ancak 8-9 tanesinin geri ödemesi var. Bu da maalesef kanser tedavisinde dünyadan daha geride olmamız sonucunu doğuruyor.”
“MALİYETİ YÜKSEK OLDUĞU İÇİN İLAÇLAR GERİ ÖDEME KAPSAMINA ALINMIYOR”
“Bunlar deneme aşamasında olan, etkinliği kanıtlanmamış ve tedavi protokolüne girmemiş moleküller olduğu için mi geri ödeme listesine alınmıyor?” sorusuna Demir, “Hayır, bunlar etkinlikleri kanıtlamış, Amerika’da, Avrupa’da rutin olarak kullanılan moleküllerdir. Sadece maliyet yüksekliği nedeniyle Türkiye’de geri ödeme listesine henüz alınmadılar. Bu da sağlık politikalarımızın bir sonucu” yanıtını verdi.
“Kanserde tedavi hizmetleri olarak değil ama araştırma olarak gelişmiş ülkelerin gerisindeyiz” diyen Tıbbi Onkolog Prof. Dr. Sezer Sağlam ise geri ödeme listesindeki kanser ilaçları hakkında farklı düşünüyor. Prof. Sağlam’ın görüşleri şöyle:
SAĞLAM: FDA’DAN ONAY ALMASI, TÜRKİYE’DE DE ALACAĞI ANLAMINA GELMEZ
“Ben bu görüşe katılmıyorum, dünyadaki ilaçlar çoğunlukla Türkiye’de de kullanılıyor. Bu konuda en ileri düzeyde olan FDA’nın (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) bile onkolojide ilaç onayı %5- 6 civarındadır. Bu ilaçların Amerika’da onay alması, İngiltere’de, Türkiye’de, Japonya’da da onay alacağı anlamına gelmez.”
KOÇ: FAYDAYI VE HASTAYI ÖNEMSEYEN BİR SAĞLIK SİSTEMİMİZ VAR
SGK Başkan Yardımcısı Op. Dr. Orhan Koç ise, Prof. Demir’in gelişmiş ülkelerde kullanılan yeni moleküller ile ilgili sözlerine, “Dünyada kanser tedavisinde kullanılan ve etkinliği konusunda tartışma olmayan 60’a yakın molekülün varlığı, zorunlu olarak ispata tabi tutulması gereken bir iddiadır” şeklinde değerlendirdi.
“Etkinliği ve güvenliği kanıtlanmış ilaçlara ilk ruhsat veren ülkelerden biriyiz” diyen Dr. Koç, yeni geliştirilen ilaçların klinik çalışmalarına vurgu yaparak, “Bir süre sonra değerlendirdiğinizde bu ilaçların etkili olmadığı sonucuyla karşılaşabiliyorsunuz. Onun için bu süreci Sağlık Bakanlığı ve akademik camia ile birlikte yönetiyoruz. Burada hem faydayı hem hastayı önemseyen ve önceleyen bir sağlık sistemi var” diye konuştu.
“RUHSAT ALMIŞ AMA GERİ ÖDEME LİSTESİNDE OLMAYAN İLAÇ YOK”
Bağlık Bakanlığı’ndan onaylanmış ve geri ödeme listesinde bekleyen 4 yeni ilaçla ilgili sürecin devam ettiğini ve Türkiye’de ruhsat almış tüm ilaçların SGK’nın geri ödeme listesinde bulunduğunu belirten Koç’un ruhsatsız kanser ilaçlarına ilişkin açıklaması ise şu şekilde:
“Hekim tarafından reçete edildiğinde Türkiye’de ruhsatlı olmayan ama yurtdışında ruhsatlı olan ilaçları, SGK’nın gündemine, Sağlık Bakanlığı Bilim Komisyonundan geçtikten sonra da geri ödemeye alıyoruz. Bazı kanser tedavilerinde birden farklı seçenek olabilir ancak üzerine basarak söylüyorum; dünyada kanıtlanmış, geri ödeme listelerine girmiş ve bundan başka alternatif bir ilacı olmayan ve bu ilaca erişemeyen bir kanser vakamız, bizim bildiğimiz kadarıyla yok. Ama bilim dünyası ‘var’ diyorsa onu da gerçekten merak ediyoruz ve öğrenmek isteriz.”
“SGK’NIN İLAÇ PORTFÖYÜ EKONOMİMİZ AÇISINDAN ÜST DÜZEYDEDİR”
Prof. Demir’in bahsettiği yaklaşık 60 molekülden çok azının faz III aşamasını geçtiğini söyleyen Prof. Sağlam ise, “Faz III’ü bitiren ilaçlar Türkiye’de geri ödemeye 2-3 yıl kadar geç giriyor. Çünkü ilaçların çıkış maliyeti çok yüksek oluyor. Türkiye’nin kendi ekonomik gücünde onkoloji ilaçlarını iyi bir şekilde ödediğini düşünüyorum ama bu ilaçların ülkemize 2-3 yıl geç geldiğini de kabul ediyorum. Yani SGK’nın geri ödemedeki ilaç portföyünü ekonomimiz açısından üst düzeyde görüyorum” ifadesini kullandı.
“DOKTOR KANSER AMELİYATI İÇİN 60 BİN LİRA İSTEDİ”
İsminin açıklanmasını istemeyen bir pankreas kanseri hastası, İstanbul’daki bir özel hastanede ameliyat yapmak için doktorun 60 bin lira talep ettiğini söyledi. Önce üniversite hastanesine başvurduğunu ancak oradan, “Bu ameliyatı yapacak hoca bizde yok” yanıtını aldığını söyleyen hasta, özel hastanedeki yüksek ameliyat maliyetini karşılayamadığı için mağdur olduğunu belirtti.
TÜRKİYE’DE TÜM KANSER TEDAVİLERİ ÜCRETSİZ YAPILIYOR MU?
Bu olaydan hareketle, yetkililerin “Türkiye’de tüm kanser tedavileri devlet tarafından karşılanıyor, hastalar para ödemiyor” şeklindeki açıklamalarını hatırlattığımız Prof. Demir’in yorumu; “Türkiye’de tüm kanser tedavilerinin devlet tarafından karşılandığı görüşü doğru değil. Hem özel sektörde hem de devlet hastanelerinde onkolojik tedavilerden belirli farklar alınıyor. Eğer sosyal devlet olmak istiyorsak, bütün tedavilerden, bütün ilaçlardan ve gelişmelerden hastalarımızın eşit şekilde yararlanmasını sağlamamız lazım” şeklinde oldu.
“TÜM SAĞLIK HİZMETLERİNİ FİNANSE EDİYORUZ”
SGK Başkan Yardımcısı Dr. Koç’un bu konuyla ilgili sözleri ise şöyle:
“Türkiye’nin her tarafında tüm sağlık hizmetlerini finanse ediyoruz. Tedavisi Türkiye’de olmayan kanser vakalarımız var. Mesela proton tedavisi görmesi gereken hastayı biz, Amerika’daysa Amerika’ya, Almanya’daysa Almanya’ya gönderiyoruz. Refakatçı ücretlerini de ödeyerek bu hizmetten faydalandırıyoruz. Şu anda Türkiye’de ruhsatlı olmayan ancak kişiye özel olarak yurtdışından getirdiğimiz ilaçların toplam bütçesi 1.5 milyar lira. Böyle bir sistemimiz varken, sırf pahalı olduğundan dolayı bir ilacın geri ödemeye alınmaması gibi bir iddia SGK’ya hak etmediği bir itham olur. Ancak tabii ki her ilaç da SGK tarafından geri ödemeye alınacak anlamına gelmiyor.”
