12 Mart 2022 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 31776 YÖNETMELİK
Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığından: TÜRKİYE SAĞLIK VERİ ARAŞTIRMALARI VE YAPAY ZEKÂ UYGULAMALARI ENSTİTÜSÜNÜN YAPILANMASI VE FAALİYETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİNE DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zekâ Uygulamaları Enstitüsünün kuruluşu, yapılanması, görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zekâ Uygulamaları Enstitüsünün yapılanması, faaliyetleri ve bunlara ilişkin iş ve işlemleri kapsar.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 665 inci maddesi ile 672 nci maddesinin ikinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Ar-Ge: Sağlık bilim ve teknolojileri alanındaki araştırma ve geliştirme faaliyetlerini,
b) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
c) Başkan: Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanını,
ç) Başkanlık: Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığını,
d) Enstitü (TÜYZE): Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zekâ Uygulamaları Enstitüsünü,
e) Enstitü Başkanı: Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zekâ Uygulamaları Enstitüsü Başkanını,
f) Enstitü Başkanlığı: Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zekâ Uygulamaları Enstitüsü Başkanlığını,
g) Yönetim Kurulu: Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Yönetim Kurulunu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Enstitünün Görev ve Yetkileri
Enstitünün görev ve yetkileri
MADDE 4- (1) Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zekâ Uygulamaları Enstitüsünün görev ve yetkileri şunlardır:
a) Türkiye’de sağlık verisi araştırmaları ve sağlık alanında yapay zekânın kullanımı konusunda ülkemizin rekabet gücünü artırmak ve sağlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılmasına yönelik bilimsel ve teknolojik ihtiyacı karşılamak üzere yenilikçi ve öncü araştırmalar yapmak ve bu tür araştırmaları desteklemek.
b) Kliniklerde toplanan laboratuvar tetkikleri veya X-Ray, MR ve BT gibi radyolojik görüntüler ve patolojik görüntüler ile hekimler için hastalık özelinde karar destek sistemlerinin geliştirilmesi için araştırmalar yapmak ve kamu kurumları, yükseköğretim kurumları, Ar-Ge merkezleri gibi kurumlarda bu tür araştırmaların yapılmasını desteklemek.
c) Toplanan klinik veriler ve radyolojik görüntüler ile bunların güvenilir değerlendirilmesine yönelik hazırlanan referans bilgileri saklamak ve etkin bir şekilde yönetmek için altyapı oluşturmak, araştırmacılara anonimleştirilmiş verilerin bütününe veya bir kısmına düzenlenen protokoller ile erişim yolları sunmak.
ç) Geliştirilen karar destek sistemlerinin sahada kullanılabilir ürünlere dönüşmesine yönelik gömülü sistem ve ağ uygulamalarını teşvik etmek ve bunların taşınabilir veya çevrimiçi kullanımı ile medikal görüntüleme cihazlarına entegrasyonu için kamu kurumları, yükseköğretim kurumları, teknoloji transfer ofisleri, Ar-Ge merkezleri ve özel sektör iş birliklerine aracı olmak.
d) Sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ uygulamaları alanında kamu kurum ve kuruluşları, özel hukuk tüzel kişileri ve gerçek kişiler tarafından gerçekleştirilecek Ar-Ge faaliyetlerine mali ya da bilimsel destek sağlamak, bunları koordine etmek ve izlemek.
e) Sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ uygulamaları alanındaki gelişme, buluş ve yeniliklerin sağlık hizmetlerinde kullanımına ve yaygınlaştırılmasına yönelik Ar-Ge yapmak ve/veya yaptırmak, bu maksatla Ar-Ge merkezleri ve ihtiyaç duyulan diğer birimlerin kurulması veya kurdurulması tekliflerini Yönetim Kurulunda karar oluşturulması için Başkana sunmak.
f) Sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ uygulamaları alanında yurt içi ve yurt dışı iş birlikleri gerçekleştirmek ve ülkemizin dijital sağlık ekosisteminin oluşturulması için gerekli araştırma, geliştirme, eğitim, organizasyon ve koordinasyon çalışmalarını yürütmek.
g) Ar-Ge çalışmaları sonucu geliştirilen ve/veya üretilen, veriye ve yapay zekâ yöntemlerine dayalı tekniklerin sağlık alanında kullanılmasını sağlamak amacıyla ilgili sektörlerle iş birliği ve ortaklıklar yapmak, elde edilen çıktıların ticari değere dönüştürülmesi için bu alanlardaki girişimciliği desteklemek amacıyla Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde hibe niteliğinde ve/veya geri ödemeli destekler vermek ve ön ödemede bulunmak.
ğ) Sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ uygulamaları alanına giren hususlarda Bakanlık ile bağlı ve ilgili kuruluşları tarafından talep edilen işleri Yönetim Kurulu kararı ile yapmak veya yaptırmak.
h) Bakanlık ile bağlı ve ilgili kuruluşları, yükseköğretim kurumları, özel sektör, diğer kamu kurum ve kuruluşları ve ilgili yabancı kuruluşlarla iş birliği içerisinde sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ alanlarında faaliyet gösteren merkezlerin kalite ve akreditasyon kurallarının belirlenmesinde Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsüne bilimsel katkı sağlamak ve adı geçen Enstitü ile iş birliği yapmak.
ı) Sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ alanında Ar-Ge’nin özendirilmesi, bu alandaki yeni gelişme ve teknolojilerin izlenmesi ve bu gelişmelerin uygulamaya aktarılması amacıyla seminer, sempozyum, kolokyum, kurs, konferans ve benzeri etkinlikler ile ilgili mevzuat hükümleri kapsamında sertifika verilmesi öngörülen eğitim-öğretim programları düzenlemek ve uygulamak.
i) Görev alanına giren faaliyetlerle ilgili araştırmacılara bilimsel ortam temin etmek için desteklerde bulunmak, yarışmalar düzenlemek, ödül vermek ve araştırmacıların yetiştirilmesi ve geliştirilmesi için yurt içinde ve yurt dışında imkânlar sağlamak.
j) Görev alanına giren faaliyetlerle ilgili danışmanlık hizmeti vermek ve görüş bildirmek üzere bilim kurulları, ulusal ve uluslararası danışma kurulları ve komisyonlar oluşturulabilmesi için Yönetim Kurulu kararı alınmasını teminen Başkana teklifte bulunmak.
k) Yönetim Kurulunca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde fikri ve sınai mülkiyet haklarını koruyacak ve geliştirecek şekilde yapay zeka alanındaki ulusal ve uluslararası literatür ve patentleri takip etmek, yeni patent başvuru alanlarını keşfetmek ve gerçekleştirmek, araştırmacılar adına bu süreçleri gerektiğinde karşılıksız olarak yürütmek veya desteklemek, fikri ve sınai mülkiyet hakları, lisans ve bilgi aktarımı ile ilgili girişimlerde bulunmak, fikri ve sınai mülkiyet ve lisans haklarının satın alınmasını, satılmasını ve bu konuda ortaklık yapılmasının sağlanması konusunda Başkana teklifte bulunmak.
l) Uluslararası kurum ve kuruluşların sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ alanındaki gelişmelerle ilgili yayınlarını takip etmek, gerekli görülenleri tercüme ettirerek yayımlamak, görev ve faaliyet alanı ile ilgili yayınlar yapmak.
m) Kamu kurumları ve yükseköğretim kurumları ile yapılacak protokoller çerçevesinde yüksek lisans, doktora, tıp, eczacılık, diş hekimliği, veteriner hekimlik, hemşirelik ve diğer sağlık alanlarında uzmanlık eğitimi ile doktora sonrası bilimsel çalışma yapanların bu eğitim ve çalışmalarını Enstitüde yapabilmelerine imkân sağlamak.
n) Sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ alanında bilim ve teknolojinin geliştirilmesi amacıyla teknopark, kuluçka merkezi, teknoloji merkezi, teknoloji transfer ofisleri, proje geliştirme ve bilgi aktarım merkezleri, bilim merkezi, bilim parkı ve benzerlerinin kurulması tekliflerini Yönetim Kurulunda karar oluşturulması kapsamında Başkana sunmak ve bu amaçla faaliyet gösteren yükseköğretim kurumları ile yurt içi ve yurt dışı iş birliği ağları ve kümelenme faaliyetleri yapmak, yurt içi ve yurt dışı toplantı, proje pazarı, bilim fuarı, yarışma ve benzeri etkinlikleri düzenlemek ve desteklemek, araştırmacı eğitimi veren kurum ve programlar geliştirmek.
o) Görev ve yetkileri kapsamında yurt içinde veya yurt dışında, kamu ve özel hukuk tüzel kişilerine ait sağlık kurumları, araştırma hastaneleri, üniversite hastaneleri, enstitüler, Ar-Ge merkezleri ve laboratuvarları, insan kaynağı, fiziki mekân ve altyapı, donanım, finansman dâhil her türlü kaynağı iş birliği ve/veya birlikte kullanım protokolü çerçevesinde kullanmak veya kendisine ait kaynakları kullandırmak.
ö) Ülkemizin sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ uygulamaları alanında öncelikli politikalarının belirlenmesinde çalışmalar yapmak, Bakanlık ile bağlı ve ilgili kuruluşlarınca talep edilecek saha araştırmaları, Ar-Ge, yayın ve danışmanlık hizmetlerini yerine getirmek.
p) Kamu kaynağı kullanılan projeler ile kamu kurum ve kuruluşlarının finanse ettiği projelere başvurmak ve başvuruları teşvik etmek.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Enstitü Yapılanması ve Birimleri
Enstitü yapılanması
MADDE 5- (1) Enstitü; Enstitü Başkanlığı, bilim kurulları ve Enstitü bünyesinde Yönetim Kurulu kararı ile kurulacak diğer birimlerden oluşur.
Enstitü Başkanı ve görevleri
MADDE 6- (1) Enstitü Başkanının en az doçentlik derecesi sahibi olması, İngilizce, Almanca ya da Fransızca dillerinden en az birini iyi derecede bilmesi ve en az on yıl yapay zekâ ile ilgili alanlarda kamu ve/veya özel sektörde çalışmış olması ve tercihen yapay zekâ ile ilgili alanlarda uluslararası nitelikli dergilerde yayımlanmış bilimsel çalışmalarının olması şartları aranır.
(2) Enstitü Başkanının görevleri şunlardır:
a) Enstitüyü yönetmek ve temsil etmek.
b) Enstitü bilim kurulları üyelerini Başkanın onayına sunmak.
c) Enstitü bünyesinde elde edilen tüm fikri ve sınai hakların bedelli veya bedelsiz olarak devredilmesini, lisans izninin verilmesini veya bu hakların konusu ürünlerin üretim ve satışının yapılmasını ve bu amaçla şirket kurulmasını Başkana teklif etmek.
ç) Enstitü tarafından sunulan hizmetler karşılığında alınacak ücretlere ilişkin fiyat tarifelerinin belirlenmesi, telif, fikri hak ve fikir ürünleri, işlenme ücreti ve benzeri ödemelerin tutar veya üst limitlerinin tespit edilmesi konularında Başkana teklifte bulunmak.
d) Enstitü bilim kurullarınca kabul edilen Ar-Ge proje tekliflerinin değerlendirmesini yaparak Başkanlığa sunmak.
e) Başkan tarafından uygun görülen Ar-Ge projelerinin olumlu sonuçlanabilmesi için süreci takip ve koordine etmek.
f) Enstitünün yıllık birim faaliyet raporunu hazırlayarak Başkanın onayına sunmak, bunların uygulanmasını sağlamak.
g) Enstitünün görev alanı ile ilgili uluslararası veya bölgesel kuruluşlara üye olması ve Enstitünün bu kuruluşlar nezdinde temsil edilmesi hususlarında Başkana teklifte bulunmak.
ğ) Bu Yönetmelik ve ilgili diğer Başkanlık mevzuatı çerçevesinde Başkan tarafından verilen görevleri yürütmek.
Bilim kurulları
MADDE 7- (1) Bilim kurulları, 18/12/2015 tarihli ve 29566 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Bünyesinde Oluşturulacak Bilim Kurulları Hakkında Yönetmelikte belirtildiği şekilde seçilir ve çalışır.
(2) Enstitü bünyesinde;
a) Sağlık Veri Organizasyonu Bilim Kurulu,
b) Yapay Zekâ Bilim Kurulu,
oluşturulur. Bilim kurulları bünyesinde ihtiyaca göre alt çalışma grupları oluşturulabilir.
(3) Bu Kurullar dışında ihtiyaç duyulacak alanlarda, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Bünyesinde Oluşturulacak Bilim Kurulları Hakkında Yönetmelikte belirtilen toplam kurul sayısını geçmemek kaydıyla Enstitü Başkanının teklifi ve Başkanın uygun görüşü ile Yönetim Kurulu tarafından ilave kurullar oluşturulabilir.
(4) Bilim kurulları, Enstitünün bilim politikası, hedefler, çalışma usul ve esaslarının belirlenmesi ile araştırma stratejilerinin hazırlanması hususlarında tavsiyede bulunurlar.
(5) Bilim kurulları, Enstitü Başkanının başkanlığında en az 6 en fazla 10 üyeden oluşur. Enstitü Başkanı bilim kurullarının da başkanlığını yürütür. Enstitü Başkanının olmadığı durumlarda, Kurullara Enstitü Başkanının görevlendireceği bir üye başkanlık yapar.
(6) Üyeler, sağlık veri araştırmaları ve yapay zekâ uygulamaları ve ilgili alanlarda doktora veya uzman derecesine sahip, eser, araştırma, buluş veya çalışmalarıyla alanında temayüz etmiş veya bilimsel ve teknolojik sistem, kurum ve birimleri başarı ile kurmuş ve/veya yönetmiş olan yerli ya da yabancı kişiler arasından Enstitü Başkanının teklifi ile Başkan tarafından seçilir.
(7) Bilim kurulları toplantılarına gündeme göre oy kullanmamak kaydıyla Enstitü Başkanı tarafından görüşlerine başvurulmak üzere alanında uzman, yerli ve yabancı kişiler davet edilebilir.
(8) Bilim kurullarına Başkanlık dışından veya Başkanlık çalışanlarından seçilen üyelerin görev süresi iki yıldır. Görev süresi biten üye, ihtiyaç duyulması halinde aynı usulle ve süreyle tekrar görevlendirilebilir.
(9) Bilim kurulları gerekli görüldüğü durumlarda Enstitü Başkanının çağrısı üzerine toplanır. Bilim kurulları, yılda en az iki defa üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır, toplantıda hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğu ile karar alır. Bilim kurulları kararları, tavsiye niteliğindedir. Zorunlu koşullar altında bilim kurulları Enstitü Başkanının onayı ile çevrimiçi olarak toplanabilir.
(10) Bilim kurulları üyelerine, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Bünyesinde Oluşturulacak Bilim Kurulları Hakkında Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre huzur hakkı ödenir.
(11) Bilim kurullarının görevleri şunlardır:
a) Enstitünün bilim politikası, strateji ve hedeflerinin belirlenmesinde ve çalışma programının oluşturulmasında görüş ve önerilerde bulunmak.
b) Ar-Ge proje çağrı ve teklifleri hakkında tavsiye kararları almak.
c) Araştırmacı yetiştirilmesi için yurt içi ve yurt dışı burs ve proje desteği sağlanması konularında gerekli kararları almak.
ç) Kamu ve özel hukuka tabi tüzel kişiler ve gerçek kişilerle bilimsel iş birliğinin teşviki, koordinasyonu ve uygulanması için kararlar almak.
d) Enstitünün faaliyet alanları ile ilgili yurt içinde ve yurt dışında toplantı, seminer, sempozyum, kurs, konferans ve benzeri etkinlikler ile ilgili mevzuat hükümleri kapsamında sertifikalı eğitim ve öğretim programları düzenlenmesi için kararlar almak.
e) Öncelikli sorunları belirleyerek özendirilecek çalışma alanları ve araştırma projelerini değerlendirmek ve belirlemek.
f) Ülkemizin yapay zekâ uygulamaları alanında öncü rol oynayabileceği alanları ve bu alanlardaki öncelikli ihtiyaçlarını belirlemek.
g) Ülkemizin ihtiyaçlarını, bilimsel gelişmeler ve güncel araştırma alanlarında geliştirilebilecek iş birliği fırsatlarını değerlendirerek faaliyet planları yapmak.
ğ) Ar-Ge sonucu üretilen veya geliştirilen yapay zekâ tabanlı sistemlerin üretimi ve ticarileştirilmesi amacıyla girişimciliği desteklemek ve ilgili sektörlerle iş birliği ve ortaklıklar yapılması için kararlar almak.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 8- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 9- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı yürütür.
