Solunum Araştırmaları Derneği TÜSAD’ın Başkanı Prof. Dr. M. Şule Akçay, Anneler Günü nedeniyle yayınladığı mesajında; en büyük hediyenin sağlık olduğunu vurguladı. Bu anlamlı günde özellikle sigara ve elektronik sigara kullanan annelere çağrı yapan Akçay, “Anneler Günü bağımlılıkları bırakmak için milat olsun. Hep çocuklar annelerine hediye verecek değil, bu kez de anneler çocuklarına hediye versin” dedi.
Bu yıl 12 Mayıs’ta kutlanacak olan Anneler Günü öncesinde, sağlıklı yaşamın önemine vurgu yapan Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Başkanı Prof. Dr. M. Şule Akçay, “Bir anne için en güzel hediye çocukları ile sağlıklı bir yaşam sürmektir” dedi. Yılbaşı, doğum günü benzeri özel tarihler gibi Anneler Günü’nün de bir milat olarak kabul edilmesini öneren Akçay, özellikle sigara ve elektronik sigara kullanan annelere çağrı yaptı. Bir insanın kendine ve sevdiklerine verebileceği en anlamlı hediyenin tütün bağımlılığından kurtulmak olacağını söyleyen Akçay, sigara ve elektronik sigara kullanan anneleri bırakmaya davet etti.
“Biz hekimler sağlıklı yaşam için her fırsatta mesajlar veririz, özel günlerden ve farkındalık günlerinden de bu amaçla sıklıkla yararlanmak isteriz” diyen Akçay, Anneler Günü’nü de böyle değerlendirdi. Sağlıklı nefes alıp vermenin önemini vurgularken, akciğer sağlığını korumanın zor olmadığını söyleyen Akçay, “Temiz hava solumak, dumansız ortamlarda yaşamak, düzenli egzersiz yapmak, hijyen kurallarına dikkat etmek, bireysel ve çevresel yaşam koşullarını iyi düzenlemek gibi önlemlerle akciğer sağlığının bozulması kolaylıkla engellenebilir” dedi.
Koah artık erkek hastalığı değil
Anneler Günü nedeniyle özellikle kadın sağlığı konusunda bilgi veren Akçay, şunları söyledi: “Kadın sağlığı pek çok acıdan erkek sağlığından farklılıklar gösteriyor. Gerek genetik yapı gerekse akciğerin anatomik yapısı, başta sigara olmak üzere kadınların daha fazla çevresel kirleticilerden etkilenmesine, daha duyarlı olmasına neden oluyor. Son yıllarda bazı hastalıkların kadınlarda artışa geçtiğini gözlemliyoruz. Mesela KOAH, ülkemizde önemli bir ölüm nedeni. Türkiye’de yaklaşık 5 milyon KOAH hastası olduğu tahmin ediliyor. Üstelik bilindiğinin aksine KOAH artık bir erkek hastalığı olmaktan çıkmış durumda, kadınlarda giderek artıyor. Kentsel bölgelerde sigara, kırsalda ise biyoyakıt kullanımları kadınlarda gelişen KOAH’ın en önemli nedenleri. Bunun yanı sıra akciğer kanseri de kadınlarda giderek daha sık görülmeye başladı. Kadınlarda akciğer kanseri, görülme sıklığı yönünden meme kanserinden daha sonra gelse de ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alıyor.”
Kadınlar endüstrinin hedefi
Verilere göre dünya genelinde yaklaşık 1,1 milyar kişinin sigara içtiğine ve buna bağlı olarak da her yıl yaklaşık 8 milyon kişinin sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybettiğine dikkat çeken Akçay, ülkemizdeki durumu ise şöyle özetledi: “Türkiye’de sigara içen kişi sayısı 20 milyon olarak biliniyor, her yıl 120 bin vatandaşımız da sigara bağlı hastalıklar yüzünden erken yaşta hayatını kaybediyor. Kadınlar maalesef şu anda tütün endüstrisinin hedefinde yer alıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2012 yılında yaklaşık 4 milyon kadın sigara kullanıcısı varken, 2022 yılı istatistiklerinde ise bu rakamın 6,5 milyona yükseldiği belirtiliyor. Özellikle de 15-24 yaş arasındaki genç kadınlardaki artış oranı iç karartıcı.”
“Elektronik sigaranın da bağımlılık ve hastalık yapıcı etkileri kanıtlanmış durumda. Bilindiğinin aksine zararlarının sigaradan da fazla olduğu bildiriliyor. Satışı yasak olan bu ürünlerin de ülkemize kaçak yollardan girişine çok sert yaptırımlar ve engellemeler gerekiyor. Sigara ve elektronik sigara türevleri vücutta aynı mekanizmaları kullanarak sağlığı bozar. Ancak Anneler Günü nedeniyle kadınlar özelindeki sonuçlara dikkat çekeceğim. Sigara ve elektronik sigara kadınlarda üreme sağlığını, gebelikte fetüs sağlığını olumsuz etkiliyor. Menopoz sonrası kadınlarda östrojen azalması zaten kemik erimesini artırırken, sigara içimi de hızlandırıyor. Aynı zamanda ağız ve burunda, boğazda mukus salgısı artışına neden olur, bu da uykuda horlama ve ilerleyen dönemlerde uyku apnesi nedenidir. Kardiyovasküler hastalıkların artışını tetikler. Bunun yanı sıra cildin erken yaşlanmasına, çok çabuk yıpranmasına ve elastikiyetini kaybetmesine neden olur.”
Çocuklar pasif içici olmasın
Dünyadaki sigaraya bağlı 8 milyon ölümün yaklaşık 1 milyonunun pasif içim nedeniyle olduğuna dikkat çeken Akçay, şu uyarılarda bulundu: “Özellikle çocukların annelerinin içtikleri sigara yüzünden çok erken yaşta pasif içici durumuna geldiği biliniyor. Bu da çocukluk yaşlarından itibaren orta kulak iltihabı, alt solunum yolu enfeksiyonları, astım, zatürre gibi hastalıkların gelişimine neden oluyor. ‘Balkonda içiyorum, yanında içmiyorum’ gibi savunmalar da aslında eksik bilgiden kaynaklanıyor. Maalesef duman ve partiküller ebeveynin üzerinden rahatlıkla çocuğa geçebiliyor. Anneler olarak çocuklarımızın üzerindeki yapıcı etkiyi çok iyi değerlendirmeliyiz.”
Hiçbir dönem geç değildir
“Sigarayı bırakmak bir başarıdır” diyen Şule Akçay, “Hiçbir dönem sigarayı bırakmak için ‘artık çok geç’ olarak anılmamalıdır” dedi. Sigarayı bırakmak için profesyonel destek alınabileceğini, ülkemizde sigara bırakma poliklinikleri ve bu konuda eğitim almış çok sayıda tecrübeli hekim bulunduğunu belirten Akçay, “Sigarayı bıraktığınız andan itibaren tüm rahatsızlıklar ve olası riskler gerilemeye başlar. Sözünü ettiğimiz tüm hastalıkların tedavisi kolaylaşır. Hele de erken yaşlarda bırakıldıysa ve sağlık zararı henüz oluşmadıysa olası hastalık gelişmeleri önlenmiş olur. Bu nedenle sigaraya bağlı gelişen tüm hastalıkların tanımında ‘önlenebilir hastalık’ ifadesi kullanılır. Anneler Günü de tüm olası risklerin önüne geçmek için iyi bir milat olabilir. Sigara bırakma girişimlerinde, motivasyonu artırmak amacıyla bu tür özel günlerden sıklıkla yararlanılıyor. Anneler Günü’nde de çocuklarıyla uzun seneler, sağlıklı yaşamaları için anneleri sigaraya bırakmaya teşvik etmeliyiz. Hep çocuklar annelere değil ya, bu kez de anneler çocuklara güzel bir hediye vermiş olurlar.”
Son olarak tüm annelerin özel gününü kutlayan Akçay, şunları dile getirdi: “Anne denilince aklımıza sevgi, sabır, fedakârlık ve sonsuz destek geliyor. Anneler çocukları için bir gün değil ömürleri boyunca umudu, şefkati, gücü ve kararlılığı temsil ediyor. Tüm annelerin, anneler gününü kutluyorum, ebediyete göçmüş annelere de rahmet diliyorum.”
