TÜTÜN VERGİLERİNİ YÜKSELTMEK ÇOCUK ÖLÜMLERİNİ AZALTIR
Londra Imperial College ve Erasmus Üniversitesi Yenidoğan biriminin 159 ülkeyi analiz eden çalışması sigara vergilerinde artışın yenidoğan ve süt çocuğu ölümlerini azalttığını gösterdi. Çalışma, PLOS Global Public Health dergisinde yayınlandı.
Hamilelerin ve bebeklerinin ikinci el tütün maruziyetinin yenidoğan ve bebek ölümleri ile ilişkisi bilinmekteydi. Tütün vergilerini arttırmak, özellikle düşük gelirli ülkelerde, tütünün yarattığı sağlık risklerini azaltmak için en etkili yöntemdir. Dünya Sağlık Örgütü tütün vergisi oranlarının en az %75 olmasını önermektedir.
Yeni çalışma, 159 ülkede 2008-2018 yılları arasında yenidoğan ve süt çocuğu ölümleri, tütün vergileri, kişi başı milli gelir, doğurganlık, eğitim ve içme suyuna ulaşım gibi değişkenleri incelemiştir.
Bütün ülkeler dikkate alındığında yenidoğan ölüm hızı binde 14,4; süt çocuğu ölüm hızı binde 24,9 olarak hesaplanmıştır. Ülke gelirine göre mortalite hızı incelendiğinde düşük-orta gelir düzeyli ülkelerde yenidoğan mortalitesi binde 19; süt çocuğu mortalitesi binde 33 iken yüksek gelirli ülkelerde yenidoğan mortalitesi binde 4; süt çocuğu mortalitesi binde 6 bulunmuştur.
2008-2018 yıllarında 159 ülkede sigaralardaki vergi oranı ortalama %49,1 saptanmıştır. Bu zaman aralığında Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği %75 minimum vergi oranını düşük-orta gelirli ülkelerin %11,2’si; yüksek gelirli ülkelerin %42,1’si uygulamaktaydı.
Çalışma ekibi, toplam sigara vergilerinde %10 artışın yenidoğan ölümlerinde %2,6; süt çocuğu ölümlerinde %1,9 azalma sağlayabileceğini hesaplamıştır. Buna göre, 159 ülke önerilen tütün vergi oranlarını gerçekleştirseydi, 2018 yılında 181,970’i yenidoğan olmak üzere 231,220 süt yaş çocuğunun ölümü engellenebilirdi.
Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, “Tütün yılda 8 milyon kişiyi öldürmektedir. Araştırmacılar verginin sağlık üzerindeki etkilerini bebeklerin doğum öncesi ve sonrası tütün dumanına maruz kalma miktarı ile açıklamaktadır. Anne ve babaların sigara içmesinin bebeklerde doğum öncesi ve sonrası olumsuz sağlık etkileri olduğu bilinmektedir. Bu araştırma tütün ürünleri üzerindeki vergi yükünü arttırmanın, anne ve babaların sigara içme oranlarını düşürerek, çocukları yaşatan bir uygulama olduğunu göstermiştir. Oysa günümüzde yoksul ülkelerde bebek ölüm hızları yüksek, tütün vergileri düşüktür. Dünyada vergiler her ülkede yükseltilebilse, bebek ölümleri azalacaktır” dedi.
Çocuk Göğüs Hastalıkları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Bülent Karadağ, “Türkiye İstatistik Kurumu 2019 yılına ilişkin ölüm ve ölüm nedenleri istatistiklerine göre ülkemizde bin canlı doğum başına düşen bebek ölüm sayısı 2019 yılında binde 9,1’dir. Bu sayı Kanada’da binde 3,2; Amerika Birleşik Devletleri’nde binde 3,4; Avustralya’da binde 2,4; Finlandiya ve İsveç’de binde 1,4; Norveç’de binde 1,3’tür. Türkiye’de ölen bebeklerin %12,3’ü ilk gün; %29,6’sı 1-6 günlükken; %21,7’si ise 7-29 günlükken yaşamını yitirmiştir. Ülkemizde yenidoğan ve bebek ölümleri yıllar içinde düşmekle birlikte, yeni çalışma yüksek sigara içme oranının yenidoğan ve bebek ölümlerinde etkili olduğunu göstermektedir.”
Ekonomist Prof. Dr. Hurşit Güneş, “Türkiye’de sigaranın satış fiyatı içinde vergiler Dünya Sağlık Örgütü’nün eşik düzeyini geçmekle beraber, sigara satış fiyatını eşdeğer gelir düzeyindeki ülkelerle karşılaştırdığımızda çok düşük kaldığı, dolayısıyla bu verginin aslında çok daha yüksek olması gerektiği ortaya çıkacaktır. Kaldı ki sigara içen nüfusun toplam nüfus içindeki payına bakıldığında bunun zarureti daha iyi anlaşılacaktır. Yenidoğan ölümlerine bu kadar açık olumsuz katkı yapan sigaranın mutlaka daha yüksek oranla vergilendirilmesi gerekmektedir.” dedi.
