İnsanlar stres altındayken şekerli, yağlı yiyecekler istemek için evrimleşmiştir. Rahatlamak için yemeğe döndüğümüzde, hormonal bir tetikleyiciye tepki veriyoruz.
Doktor Leslie Heinberg ile uzun süreli stres ve sağlıksız kilo alımı arasındaki ilişki ve sağlığımıza yönelik bu ikili tehditlerle nasıl mücadele edeceğimiz hakkında önemli bilgilere yer verdi.
Kortizol ve kilo alımı Stres ve kilo alımı arasındaki bağlantıyı anlamak istiyorsanız, işe kortizolün ne olduğunu ve yaptığı şeyi neden yaptığını anlayarak başlamalısınız.
Kortizol, fiziksel veya psikolojik stres hissettiğinizde vücudunuzun salğıladığı bir hormondur. Adrenalin ve norepinefrin gibi, kortizol de bir “savaş ya da kaç” hormonudur. Bu stres hormonları, metabolizmanız gibi acil bir tehditten kurtulmak için çok önemli olmayan fizyolojik süreçleri yavaşlatır ve o anda hayatta kalmak için ihtiyacınız olanları hızlandırır.
Kortizol seviyeniz yükseldiğinde zincirleme bir reaksiyon başlatır. Hormon, kan basıncınızı ve insülin üretiminizi yükseltirken, aynı anda bağışıklık sisteminizi de baskılar. İnsülin seviyeniz yükseldikçe kan şekeriniz düşer ve canınız yağlı, şekerli yiyecekler çeker.
Zamanla, yükselen kortizol vücudumuza zarar verebilir
2017 yılında yapılan bir araştırma, stres hormonu kortizol ile fazla kilolu olmak arasında bir bağlantı olduğunu gösterdi. Ayrıca, daha yüksek kortizol seviyelerinin, belde bu fazla kiloyu taşımakla ilişkili olduğu bulundu.
Bu çalışma, uzun süreli stres ile sağlıksız kilo alımı arasında zaten güçlü olan bir ilişkiye katkıda bulunuyor. 2015 yılında yapılan bir araştırmada ise, stresli olduğumuzda metabolizmamızın daha yavaş olduğunu ortaya koyarken, 2007 yılında yapılan bir araştırma, yüksek kortizol düzeylerinin aslında yağlı, şekerli yiyecekler yerken yaşadığımız tatmin hissini artırabileceği bulundu.
Stresi azaltmanın yolları
Dr. Heinberg, beyniniz sizi aksi yönde ikna etmeye çalışsa da stres zamanlarında sağlığınızın ikinci plana atılmaması gerektiğini söylüyor. “Egzersiz, meditasyon, farkındalık egzersizleri, gevşeme gibi şeyler – bunlar, iyi stres yönetimi ve iyi kilo yönetimi için çalışabileceğimiz yollardır. Yemek yemeden önce duraklayın ve düşünün. Kendinizi refleks olarak buzdolabını açarken, biraz dinlenin ve yaptığınız şeyi neden yaptığınızı düşünün. Patates cipsi şekerli kahve isteklerinde 20 ila 25 dakikalık bir zamanlayıcı ayarlamayı deneyin ve sonra unutun. Zamanlayıcı çaldığında, aşermenizin gittiğini görebilirsiniz.”
