El, kol, parmak, ayak ve bacak kopmaları kaza kaynaklı meydana geliyor ve hastaları en çok korkutan travmaların başında geliyor. Ancak ilerleyen teknoloji sayesinde uzuv kopmaları mikrocerrahi tekniği tedavi edilebiliyor ve hasta eski hareket kabiliyetine kavuşabiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. İbrahim Karaman, uzuv kopmalarında ve parçalanmalarında hayati öneme sahip mikrocerrahi yöntemi hakkında bilgi verdi.
İnsan vücudunda çıplak gözle müdahale edilemeyecek kadar küçük yapılara yönelik yapılan mikrocerrahi sayesinde 1 milimetreden küçük damar ve sinir yapıları onarılabiliyor. Rekonstrüktif mikrocerrahiyle kopmuş vücut uzuvları birleştirilerek, normal işlevlerini yerine getirmeleri sağlanabiliyor. Saç teli kadar ince dikişler atılarak yapılan cerrahi sonrasında sinir ve damar yapıları eski fonksiyonlarını yerine getirebiliyor.
Mikrocerrahi en sık bu durumlarda uygulanıyor
- Kas ve doku yaralanmaları ya da kayıplarında.
- Parmak kopmaları ile parmakların uç eklem kısmında oluşan doku kayıplarında.
- Doku ezilmelerinde.
- Tendonların kemik üzerinde yer alan bağlantı noktası ile birlikte kopmasında
- Damar ve sinirlerde oluşan kesiler ile tendon ve sinir nakillerinde.
- Sinir sıkışmalarının tedavisinde.
- Uzvun kemiği ve onu besleyen damarlarla birlikte, vücudun başka bir yerine nakledilmesinde.
- Damar doku, kas ve derinin kompozit olarak vücudun farklı bir yerine naklinde.
- Kas iskelet sisteminde var olan tümörlerin çıkarılmasında mikrocerrahi tekniğinden faydalanılmaktadır.
Mikrocerrahi ameliyatları, mikroskoplar ve büyütücü optik gözlükler ile çok küçük el aletler yardımıyla yapılır. İnsan vücudundaki mikro yapılarda oluşan hasarların giderilmesi için özel olarak üretilen cerrahi aletler sayesinde 1 milimetreden daha küçük hasarlı damar ve sinir yapıları onarılır. Damar ve sinirlerin onarılması sonucunda hasar gören kan akımının ve kaybolan sinir fonksiyonlarının yeniden sağlanması mümkün hale gelir. Rekonstruktif mikrocerrahi sayesinde kopmuş vücut uzuvları birleştirilmekte, normal işlevlerini yerine getirmeleri sağlanmaktadır. Cilt ve kas kesisinin az olması nedeniyle, ameliyat sonrası iyileşmenin de hızlı olduğu bu teknik, iş kazalarının yol açtığı damar ve sinir yaralanmalarında da uygulanmaktadır.
Kopan parmağın yerine ayak parmağı bile dikilebiliyor
Mikrocerrahi yöntemi ile serbest doku nakli olarak tanımlanan operasyonlar da başarıyla yapılmaktadır. Açık yara ve doku eksiği olan bölgelere vücudun farklı bölgelerinden alınan damarlı dokuların nakli gerçekleştirilmektedir. Ayrıca kopan el parmağının yerine ayak parmağının nakledilmesi gibi uç cerrahilerde uygulanmaktadır. Mikrocerrahi sayesinde ekstremite hasarları, kopmaları, organ nakilleri ve organ kanserlerine bağlı olarak gelişen doku bozukluklarına müdahale edilebilmektedir. Omurilikten çıkan ve uzuvların ucuna kadar uzanan periferik sinirlerdeki duyu ve hareket kayıplarının onarılması için yapılan mikrocerrahiyle, işlevsel olan sinirler vücuttaki başka bölgelere transfer edilmektedir. Cerrahi sonucunda doku ve uzuvlar tekrar duyu ve hareket kazanabilmektedir. Sinir yapısında oluşan kesi ve parçalanmalarda da bu teknik kullanılır. Kemik, doku, damar ve sinir parçaları onarılarak işlevini yerine getirmesi için vücudun farklı bölgesinden alınan damar, sinir ve kemik ilgili bölgeye transfer edilir.
Kas ve sinirler onarılıyor
Rekonstruktif mikrocerrahiyle tamamen kopmuş uzuv ya da organ parçaları bir araya getirilmekte ve normal işlevini tekrar yapması hedeflenmektedir. Replantasyonda amaç kopan parçanın beslenmesini sağlamak ardından da duyu, motor ve diğer fonksiyonları sağlayan sinir ve kas kirişlerini onarmaktır. Vücuttan tam olarak ayrılmamış ancak kan dolaşımının sağlanamadığı vakalarda yapılan damar onarımı sayesinde tekrar dolaşımın sağlanması durumuna ise ‘revaskülarizasyon’ denir.
Cerrahi deneyim çok önemli
Sıklıkla iş ve trafik kazalarına bağlı olarak ortaya çıkan ampütasyon, özellikle el ve parmak kopmalarıyla sonuçlanmaktadır. Kopan dokunun yerine doğru ve işlevsel bir şekilde dikilmesi dokunun hasarına bağlı olduğu kadar, cerrahın deneyimine de bağlıdır. Parçalanan ya da kopan damarın doğru mikrocerrahi tekniği ile onarılamaması durumunda, ampute olmuş vücut dokusu canlılığını kaybederek, dokunun geri döndürülemez bir şekilde kaybedilmesine yol açar. Bu tip kaza ve yaralanmalarda kan dolaşımından ayrılan parçanın doğru şekilde muhafaza edilmesi tedavinin gerçekleştirilebilmesi için son derece önemlidir.
Yapılan işlemin türüne göre koltuk altından sinir blokajı ya da genel anestezi altında uygulanan mikrocerrahi girişimlerinde öncelik, doku canlılığını korumak, his ve işlev kayıplarını en aza indirgemektir. Özel vida ve teller ile birleştirilen kemik uçlarının girişimden sonra kan dolaşımının sağlanması için damar ve tendon onarımı yapılır. Sinir uçlarının onarımı sağlanarak operasyon tamamlanır. Kopan uzuvların yerine dikilebilmesi için kaza sonrası vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna ulaşılması çok önemlidir.
