Yeni yapılan bir çalışma, egzersiz sırasında vücudun ‘dinlenme ve sindirim’ tepkisi için gerekli olan vagus sinirinin kalp fonksiyonunda önemli bir role sahip olduğu bulundu. Bulgular, egzersiz intoleransına neden olabilecek kalp yetmezliği gibi hastalıkların tedavisinde faydalı olabilir.
Geleneksel olarak, egzersiz sırasında sempatik (“savaş ya da kaç”) sinir sisteminin ağırlıklı olarak kalp fonksiyonunu kontrol ettiği, parasempatik (“dinlenme ve sindirme”) sinir sisteminin ise tek rolünün kalp atış hızını kontrol altında tutmak olduğu varsayılır.
Ancak Yeni Zelanda’daki Auckland Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından yapılan yeni bir çalışma, bu varsayımın yanlış olduğunu kanıtladı ve parasempatik sinir sistemine daha fazla önem verilmesi gerektiğini ortaya çıkardı.
Araştırmanın yazarlarından Rohit Ramchandra, “Çalışmamız, bu ‘dinlenme ve sindirim’ vagal sinirlerindeki aktivitenin aslında egzersiz sırasında arttığını ortaya koyuyor. Grubumuz, egzersiz yapan koyunlarda vagal sinir aktivitesini doğrudan izlemek için ‘güçlü’ elektrik kayıt tekniklerini kullandı ve kalbe giden bu vagal sinirlerdeki aktivitenin egzersiz sırasında arttığını buldu.”
Sempatik ve parasempatik sinirler beyinden kalbe giderek kalbin kan pompalama yeteneğini düzenler. Bu sinirlere ‘otonom’ denir çünkü bilinçli düşünce olmadan çalışırlar ve parasempatik sinir sistemini düzenleyen vagal sinirleri (veya vagus sinirini) içerirler. Kardiyak vagal sinirler kalbin tamamını innerve eder.
Araştırmacılar koyun kullanarak egzersizin kardiyak vagal sinir aktivitesi, kalp atış hızı, koroner arter kan akışı ve kalp debisi (kalbin bir dakika içinde pompaladığı kan miktarı) dahil olmak üzere kardiyovasküler değişkenler üzerindeki etkisini ölçtüler. Koyunların bir alt grubunun sol kardiyak vagal sinir dalı çıkarıldı.
Egzersiz başlar başlamaz kardiyak vagal sinir aktivitesinin arttığını ve egzersiz yoğunluğu arttıkça sabitlendiğini buldular. Vagal sinirin çıkarılması, koyunların maksimum kalp atış hızı, kalp debisi ve koroner arter kan akışını sağlama yeteneği açısından egzersiz sırasında kalp fonksiyonunu önemli ölçüde etkiledi.
Bu bulgulara dayanarak araştırmacılar yeni bir hipotez öne sürdüler: egzersiz sırasında hem vagal (parasempatik) hem de sempatik sinir aktivitesinde bir artış var ve bu da kalp fonksiyonunun korunmasında sinerjistik bir etkiye sahip. Araştırmacılar daha sonra bu vagal sinir tepkisinin altında yatan kimyasallara baktılar.
Araştırmacılar vagus sinirinin egzersiz sırasındaki etkileriyle ilgilendikleri için başka bir aracının etkisine baktılar: vazoaktif bağırsak peptidi (VIP). Adında ‘bağırsak’ olmasına rağmen VIP kalpte de bulunur; burada c kan damarlarının genişlemesine neden olur, kasılmayı geliştirir ve kalp atış hızını artırır.
Araştırmacılar bulgularının, kalp yetmezliği de dahil olmak üzere, bu rahatsızlığı olan kişilerin egzersizi tolere edemediği hastalıkların tedavisinde etkileri olabileceğini söylüyor.
Rohit Ramchandra, “Egzersiz toleransının azalmasının olası bir nedeni, hastalıklı kalbin yeterli kan alamamasıdır. Takip çalışmamız, kalp yetmezliğinde egzersiz toleransını geliştirmek için kardiyak vagal sinirlerin bu önemli rolünü kullanıp kullanamayacağımızı görmeye çalışacak.”
