W- Acıbadem Maslak Hastanesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Özlem Er’den güncel ve önemli bir konuda bilgisine başvurduk;
Vitamin, mineral ve gıda takviyeleri kanser ve kalp damar hastalıklarını önler mi?
Ö.E.- Hastalar sıklıkla vitamin ve mineral takviyeleri ile ilgili sorularla bize geliyorlar. İnternet;, zerdeçalın, zakkumun kanseri iyileştirmesinden D vitamininin COVİD’i iyileştirmesine kadar bu besin takviyelerinin yapabileceği mucizevi bilgiler içeriyor.
USPSTF (Amerika Birleşik Devletleri Önleyici Hizmetler Görev Gücü) yönergelerine göre, kardiyovasküler hastalık (KVH) ve kanserin önlenmesi için cevap oldukça kolaydır. Randomize klinik araştırmalar ve gözlemsel kohort çalışmaları içeren 379 tam metin makaleyi değerlendirdiler. Araştırmalarının sonuçları, KVH’ı, kanseri veya ölümü önlemek için vitamin veya mineral takviyesi almanın çok az faydası olduğunu veya hiç faydası olmadığını gösterdi. Aslında beta-karoten takviyesi, akciğer kanseri riskinin artmasıyla ve akciğer kanseri riski yüksek olan hastalarda diğer olumsuz sonuçlarla ilişkilendirildi.
Her ne kadar sıklıkla ilaç gibi pazarlansalar da, besin takviyeleri gıda standartlarına göre düzenleniyor. Kanıt olmadan hastalara takviyeler konusunda tavsiyede bulunamayız çünkü bunların kullanımını destekleyen çok az kanıt vardır.
Birçok hasta bu takviyelerin güvenli olduğunu varsayar. Bir kısım takviye için bu doğru olsa da bazıları çeşitli şekillerde zararlı olabilir. Hastanın kullanmakta oldukları ilaçlarla etkileşime girebilirler. Bazılarının karaciğer, böbrek ve diğer organ hasarına neden olduğu gösterilmiştir. Modern tıp uygulamalarının yerine kullanıldıklarında uygun tıbbi bakımı geciktirerek zarara da yol açabilirler. Örneğin, hiçbir şey yapmadığı halde bir takviyenin kanseri tedavi edebileceğine inanan bir hasta, hayatını kurtarabilecek bakımı geciktiriyor demektir. İşe yaramadığını anladıklarında kanser tedavi edilemeyecek kadar ilerlemiş olabilir.
Belirli hastalıklarda vitamin ve minerallerin bir miktar etkili olduğunu gösteren birkaç çalışma olsa da, bu kılavuzlar yalnızca kanserin ve KVH’ın önlenmesi açısından kullanıma bakmaktadır. Hekimler olarak hepimiz kanserin erken tanısına yönelik tarama kurallarını biliyoruz. Tarama mamogramlarını ve kolon kanseri tarama testlerini önermemiz daha iyi olur.
W- Hastalar takviyelerle ilgili asılsız iddialarla size geldiklerinde ne yapabilir?
Ö.E.- Hastalarımızın ne dediklerini duymalıyız. Kime güveneceklerini bilmiyorlar. Endişelerini dinlemezsek asla onların güvenilir tıbbi bilgi kaynağı olamayız.
Bize ne kadar saçma görünse de sorularına cevap verilmeli. Takviyeleri satan birçok kişi ikna edici geliyor. Ürünlerini bu şekilde satıyorlar. Gerçekleri net bir şekilde açıklamalı ve hastanın anladığından emin olmalıyız.
Hastaya doğru bilgi alabilmeleri için hangi web sitelerine yönlendireceğimizi bilmeliyiz Ne söylendiğini bilmediğimizde yanlış bilgilerle mücadele edemeyiz. Türk Tıbbi Onkoloji Derneği ve Sağlık Bakanlığı’nın resmi web sitelerinden doğru bilgiye ulaşmalarını sağlayabiliriz.
Tıbbi bilgileri uygun şekilde paylaşmalıyız. O kadar çok yanlış bilgi yayılıyor ki, doğru tıbbi bilgiler konusunda daha fazla doktorun konuşmasına ihtiyacımız var.
USPSTF, beta karoten veya E vitamini kardiyovasküler hastalık veya kanserin önlenmesi için takviye olarak kullanımına karşı tavsiyede bulunur. USPSTF, mevcut kanıtların fayda dengesini değerlendirmek için yetersiz olduğu sonucuna varmıştır.
Kardiyovasküler hastalıkların ve kanserin önlenmesi amacıyla mevcut kanıtların multivitamin takviyesi kullanımının yarar ve zararlarını dengelemek için yetersiz olduğu sonucuna varmıştır.
Bu konuda daha fazla bilgi sağlayacak çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu çalışmalar Vitamin, mineral ve multivitamin takviyesinin kardiyovasküler hastalıklar ve kanser sonuçları üzerindeki etkiyi saptamak için yeterli süreye sahip olmalıdır.
W-Kıymetli Hocam değerli görüşlerinizi paylaştığınız için teşekkür eder, kalben başarılar dileriz.
Kaynak: Vitamin, Mineral, and Multivitamin Supplementation to Prevent Cardiovascular Disease and Cancer US Preventive Services Task Force Recommendation Statement
