Covid-19’un daha önceki alfa, beta, gama ve delta varyantlarını Omicron varyantı izlemiş ve bu varyant küresel çapta baskın hale gelmişti. XBB.1.5 da Omicron varyantının alt dallarından biridir. / BBC
Omicron, 2021’in sonlarında ortaya çıktığından bu yana önceki tüm koronavirüs varyantlarını geride bıraktı ve orijinalinden daha bulaşıcı olan birçok alt varyantın ortaya çıkmasına neden oldu.
XBB.1.5’in semptomlarının önceki Omicron alt türlerine benzer olduğu düşünülüyor, ancak bunu doğrulamak için henüz çok erken. Çoğu insan soğuk algınlığı benzeri semptomlar gösteriyor.
XBB.1.5 önceki varyantlardan daha bulaşıcı veya daha tehlikeli mi?
XBB.1.5, ilk olarak Ağustos 2022’de Hindistan’da tespit edilen ancak sağlık yetkilileri tarafından “endişe verici bir varyant” olarak sınıflandırılmayan XBB’den gelişti.
XBB, vücudun bağışıklık sistemini yenmesini sağlayan bir mutasyona sahipti, ancak bu niteliği insan hücrelerini enfekte etme yeteneğini de azaltmıştı.
Londra Imperial College’den Profesör Wendy Barclay, XBB.1.5’in ise F486P olarak bilinen bir mutasyon geçirdiğini ve bu sayede, savunma sisteminden kaçarken hücrelere tutunma yeteneğini geri kazandırdığını belirtiyor. Bu da virüsün daha kolay yayılmasını sağlıyor.
Barclay, bu evrimsel değişikliklerin “sıçrama tahtası” gibi olduğunu ve vücudun savunma mekanizmalarını atlatmanın yeni yollarını bulmak macıyla virüsün değişim geçirdiğini belirtiyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nden (WHO) bilim insanları Çarşamba günü XBB.1.5’in şimdiye kadar görülen diğer tüm alt varyantlara göre bir “büyüme avantajına” sahip olduğunu doğruladı.
Ancak bunun önceki Omicron varyantlarından daha ciddi ya da zararlı olduğuna dair bir gösterge olmadığını kaydetti.
WHO, hastalar üzerindeki etkisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için laboratuvar çalışmalarını, hastane verilerini ve enfeksiyon oranlarını yakından takip edeceğini söyledi.
Bilim insanları XBB.1.5 konusunda endişeli mi?
Profesör Barclay, özellikle aşılanmış nüfus konusunda endişeli olmadığını söylüyor.
Ancak Covid aşılarından daha az fayda gören bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler de dahil olmak üzere savunmasız kişiler üzerindeki etkisi konusunda endişeli.
East Anglia Üniversitesi’nden Profesör Paul Hunter, XBB.1.5’in daha öldürücü olduğuna dair hiçbir kanıt görmediğini, yani “sizi hastaneye yatırma veya öldürme” olasılığının mevcut Omicron varyantlarından daha yüksek olmadığını söylüyor.
XBB.1.5’in İngiltere’de bu ay bir dalga yaratma ihtimali olduğunu, ama bundan emin olamadıklarını belirten Hunter, “Herkesin Çin’den çıkan olası varyantlara odaklanması, ama XBB.1.5’in ABD’den çıkması ironik” diyor.tamamı için başlığı tıklayınız
DSÖ’nün Covid-19 teknik lideri Maria Van Kerkhove, küresel sağlık yetkililerinin alt değişkenin kuzeydoğu ABD’de ne kadar hızlı yayıldığından endişe duyduğunu söyledi. XBB.1.5 ile enfekte olan insan sayısı ABD’de her iki haftada bir ikiye katlanarak, bu, ülkede dolaşan en yaygın değişkendir. / CNBC
Van Kerkhove Çarşamba günü Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında gazetecilere verdiği demeçte, “Bugüne kadar tespit edilen en bulaşıcı alt değişkendir” dedi. “Bunun nedeni, bu virüsün hücreye yapışmasını ve kolayca çoğalmasını sağlayan omikronun bu alt varyantında bulunan mutasyonlardır.”
Van Kerkhove, şimdiye kadar 29 ülkede tespit edildiğini ancak daha da yaygın olabileceğini söyledi. Dünya genelinde genom dizilimi azalırken Kovid varyantlarını takip etmenin zorlaştığını söyledi.
Van Kerkhove, DSÖ’nün XBB.1.5’in ciddiyeti hakkında henüz herhangi bir veriye sahip olmadığını, ancak şu anda insanları omikronun önceki sürümlerinden daha hasta ettiğine dair bir gösterge olmadığını söyledi. Yetkili, DSÖ’nün Covid varyantlarını izleyen danışma grubunun XBB.1.5 üzerinde önümüzdeki günlerde yayınlayacağı bir risk değerlendirmesi yürüttüğünü söyledi.
Van Kerkhove, “Bu virüs ne kadar çok dolaşırsa, o kadar çok fırsatı değiştirmek zorunda kalacak” dedi. “Dünya çapında daha fazla enfeksiyon dalgası bekliyoruz, ancak bunun daha fazla ölüm dalgasına dönüşmesi gerekmiyor çünkü karşı önlemlerimiz çalışmaya devam ediyor.” tamamı için başlığı tıklayınız
AMA/ XBB.1.5 artık ABD’de baskın durumda
