Türkiye Acil Tıp Derneği (TATD), Tüvana Okuma İstekli Çocuk Eğitim Vakfı (TOÇEV) ve AstraZeneca Türkiye iş birliği ile yürütülen “İlk Yardıma İlk Sen Koş” projesi kapsamında 11 ildeki 75 okulda yaklaşık 28 bin öğrenciye temel yaşam desteği eğitimleri verildi. Proje ile 2025 yılına kadar 55 bin öğrenciye eğitim verilmesi hedefleniyor.
Sadece 2021 yılında trafik kazalarında 2 bin 421 kişi kaza yerinde hayatını kaybetti. Dünyada her yıl 830 bin çocuk ise önlenebilir kazalar sonucu hayatını kaybediyor. Öte yandan dünya genelinde hastane dışında kalbi duran her iki kişiden birinin yanında bir kişi bulunsa da bu kişilerin çok azı temel yaşam desteğine başlayabiliyor. Depremler nedeniyle ülkemizde 1900 yılından bu yana 140 binden fazla insan yaşamını yitirdi.
Günlük hayatta herkesin başına gelebilecek ev, iş ya da trafik kazalarının yanı sıra deprem gibi afetlerden sonra ve kalp krizi gibi acil müdahale gerektiren bazı durumlarda temel yaşam desteği verilmediğinde insanların yaşamları da ciddi risk altına girebiliyor. Bu gerçekten yola çıkan AstraZeneca Türkiye, global ölçekte yürütülen Genç Sağlığı Programı kapsamında Türkiye Acil Tıp Derneği (TATD) ve Tüvana Okuma İstekli Çocuk Eğitim Vakfı (TOÇEV) ile “İlk Yardıma İlk Sen Koş” projesini sürdürüyor. Bu proje ile Türkiye’nin çeşitli illerindeki lise öğrencilerine TATD’nin gönüllü acil tıp uzmanları tarafından temel ilk yardım eğitimleri veriliyor. Bu eğitimler içerisinde temel yaşam desteği, erişkin ve çocuklarda kalp masajı ve suni teneffüs uygulamasının yanı sıra heimlich manevrası, yabancı cisme bağlı hava yolu tıkanmaları gibi konular maketler üzerinde uygulamalı olarak anlatılıyor. Aynı zamanda ilk – son testler uygulanarak eğitime katılan öğrencilerin bilgileri de ölçülüyor. TOÇEV ise eğitim verilecek okulların belirlenmesi için Milli Eğitim Bakanlığı’nın duyurusu ile İl Eğitim Müdürlükleri’nin farklı illerdeki okullarını kapsayacak şekilde her ay eğitime gidilen okullarla koordinasyonu sağlıyor.
Proje kapsamında şu ana kadar 11 ildeki 75 okulda yaklaşık 28 bin öğrenciye ulaşıldı. Farklı illerde gerçekleşen eğitimlere AstraZeneca’dan 54 çalışan da gönüllü olarak destek verdi. Proje ile 2025 yılına kadar yaklaşık 27 ildeki 155 okulda 55 bin öğrenciye eğitim verilmesi hedefleniyor. Ayrıca 2023 – 2024 eğitim öğretim dönemi itibarıyla eğitimlerin kapsamına deprem sonrası ilk yardım konusunun da eklenmesi için çalışmalara başlandı.
“112’yi aradıktan hemen sonra kalp masajı yapmak hayat kurtarabilir”
Proje hakkında açıklamada bulunan TATD Başkanı Prof. Dr. Serkan Yılmaz, “Bütün tıbbi müdahalelerde en önemli hedef, insanı hayatta tutmaktır. Son derece kritik olan ani kalp durması vakalarında müdahalenin en doğru şekilde ve zamanda yapılması; uygulamada hiçbir eksiklik veya hatanın olmaması son derece önemlidir. Türkiye’de yılda ortalama 150 bin kişinin ani kalp durması geçirdiği ve/veya sonuçlarından etkilendiği tahmin edilmektedir. Ani kalp durması sebebiyle gerçekleşen her 3 ölümden 2’si kişi hastaneye ulaşmadan önce meydana gelmektedir. Bu kayıpların yüzde 95’inden fazlası, hâlihazırda bir kurtarıcı ve kurtarıcı tıbbi ekipman bulunmadığı için olmaktadır. Ani kalp durması geçirildiğinde, kalbi normal ritmine döndürmeden önce geçen her dakika, hayatta kalma şansını yüzde 10 azaltmaktadır. İlk 4 dakikadaki müdahalede otomatik şok cihazı ve kalp masajı uygulaması ile hayatta kalma şansı ise yüzde 60 civarındadır. Halkı bu uygulamalar hakkında bilgilendiren programlar sayesinde kalp durması nedeniyle hayatta kalma oranları da çarpıcı şekilde iyileştirebilir. Ani kalp durması, bilinen kalp hastalığı olsun olmasın belirtiler başladıktan sonra genellikle 1 saat içinde meydana gelen beklenmedik ölümler olup; bu ölümler sokakta, evde, okulda, iş yerlerinde, spor etkinliklerinde, alışveriş merkezlerinde veya hastanelerde olabilmektedir. Bu durumla karşılaştığımızda beklenmedik ani kalp durmalarında yaşam kayıplarının azaltılması için, 112’yi arama ve erken dönemde kalp masajı yapma uygulamalarını yaygınlaştıracak ilk yardım ve temel yaşam desteği eğitimlerini sürdürmeliyiz.”[1] dedi.
“Temel yaşam desteği vermenin önemine dikkat çekiyoruz”
TOÇEV Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Uygun ise açıklamasında şunları söyledi: “TOÇEV olarak en büyük hedefimiz, projelerimizin çocuklarımızın ihtiyaçlarının karşılığı olması. Projelerimizde ve tüm faaliyetlerimizde asıl öznemiz çocuk, fakat çocukla birlikte anne-baba ve diğer aile bireylerinin de çocuğun yararına bir duruş edinebilmeleri temel hedeflerimiz arasında bulunuyor. Sosyal sorumluluğun; toplumsal gelişim ve kalkınmamızda, daha insanca yaşayabilmemizde bir görev değil, bir sorumluluk olduğu bilincini yaygınlaştırmak ve toplumda yeterli karşılığı bulması çabası içindeyiz. Tam da bu çaba ile neler yaparız diye düşünürken 2007 yılında AstraZeneca Türkiye ile tanıştık. Bu çabamıza ortak olarak güzel bir serüvene başladık. Yıllar süren iş birliğimizle çocukların hayatına kilometre taşı eklemeye devam ediyoruz. Farklı yaş grupları ile yaptığımız projeler, çocukların hayatındaki farklı alanlara dokunmuş ve çocukların ihtiyaçlarına farklı konularla çözüm olmayı amaç edinmiştir. Birlikte başladığımız ilk projemizi şimdi farklı iş birlikleri ve yepyeni içeriklerle tekrar oluşturduk. “İlk Yardıma İlk Sen Koş” projemiz ile okullardan ve öğrencilerden gelen taleplerle hayati önem taşıyan, günlük hayatta herkesin başına gelebilecek kazalarda, basit ama önemli tekniklerle temel yaşam desteği vermenin önemine dikkat çekiyoruz. Bu sefer proje ortaklarımızdan biri olan Türkiye Acil Tıp Derneği ile içeriklerimize yeni bir soluk getirdik. Hocalarımızla birlikte çocuklara teorik ve uygulamalı olarak ulaşıyoruz. Projemizle yaptığımız ölçümlemeler de ilk yardım konusundaki farkındalığı ne derece artırdığını gözlemlememiz adına son derece önemli oluyor ve AstraZeneca Türkiye çalışanlarından oluşan gönüllülerinin de projeye olan katkısı ile yaratılan değer daha da büyüyor. Hedefimiz toplamda 55 bin çocuğumuza bu eğitimleri götürebilmek. Emeği geçen herkese çok teşekkürler.”
“Her yaşta insanın temel ilk yardım bilgilerine sahip olması bir ihtiyaç”
Yenilikçi ilaçlar geliştirmenin ve sağlığın hizmetine sunmanın ötesinde faaliyette bulunduğu tüm coğrafyalarda olduğu gibi Türkiye’de de topluma değer katma arzusuyla çalıştıklarına dikkat çeken AstraZeneca Türkiye Ülke Başkanı Ecz. Serkan Barış, “Türkiye’de faaliyet göstermeye başladığımız ilk günden bu yana toplum sağlığının geliştirilmesine destek vermeyi kurumsal sorumluluklarımız ve önceliklerimiz arasında görüyoruz. Sürdürülebilirlik bizim için toplumun ihtiyaç duyduğu yerde en anlamlı etkiyi yaratmak amacıyla yetkinliklerimizi kullanmak anlamına geliyor. Yalnızca tedavilerimizle değil, aynı zamanda çalışma şeklimizle ve toplumlara verdiğimiz desteklerle değer yaratmak istiyoruz. Toplum sağlığının en önemli yapı taşlarından olan gençler de bu yaklaşımla hayata geçirdiğimiz pek çok projenin odak noktasını oluşturuyor. TATD ve TOÇEV ile yürüttüğümüz “İlk Yardıma İlk Sen Koş” projemiz sürdürülebilirlik odaklarımızdan biri olan sağlık hizmetlerine erişim alanında hayata geçirdiğimiz değerli projelerimizden biri. Bu projemizi, AstraZeneca’nın Türkiye dahil şu ana kadar 39 ülkede yürüttüğü Genç Sağlığı Programı kapsamında hayata geçirdik. Program tüm dünyada şimdiye kadar 9 milyondan fazla gencin ve 160 bin sağlık çalışanının hayatına dokundu. “İlk Yardıma İlk Sen Koş”, geleceğimizin teminatı gençlerin sağlıklı birer birey olarak yetişmesinin yanı sıra onlara ilk yardım konusunda donanımlı olmanın önemini aşılayan çok anlamlı bir proje. Her yaşta insanın temel ilk yardım bilgilerine sahip olması aslında bir ihtiyaç. Projemizin gençlerimiz ve toplumumuz için faydalı olmasını diliyor, hayata geçirilmesinde emek veren herkese teşekkür ediyoruz.” şeklinde konuştu.
Rakamlar da ilk yardımın önemini gözler önüne seriyor
Türkiye’de 2021 yılında trafik kazalarında 5 bin 362 kişi öldü. Bu kişilerden 2 bin 421’i kaza yerinde hayatını kaybetti. 2 bin 941 kişi ise yaralanıp sağlık kuruluşlarına sevk edildikten sonra kazanın sebep ve tesiriyle 30 gün içinde hayatını kaybetti.[2] Yapılan bir araştırmaya göre acil servislere başvuru nedenlerinin 1/3’ü ev kazaları.[3] Ayrıca dünyada her yıl 830 bin çocuk önlenebilir kazalar sonucu hayatını kaybediyor.[4] Depremler nedeniyle ülkemizde 1900 yılından 6 Şubat’taki depremlere kadar 92 bin 463 insan yaşamını yitirdi.[5] 6 Şubat’ta meydana gelen depremlerle birlikte can kaybı 140 bini aştı. Öte yandan dünya genelinde hastane dışında kalbi duranların yüzde 10’dan daha azı hayatta kalabiliyor. Hastane dışında kalbi duran her iki kişiden birinin yanında ise bir kişi bulunuyor. Buna karşın bu kişilerin maalesef 1/3’ünden daha azı temel yaşam desteğine başlayabiliyor. Oysa kalbi duran bir kişiye 4 dakika içinde temel yaşam desteği uygulanır ve 8 dakika içinde şok verilebilirse sağ kalma oranları yüzde 40 – 50’ye çıkabilir.
