Deride gerçekleşen yanıklar sonucu yaşanan vücut fonksiyonlarında bozulmalar hayati tehlike yaratabiliyor. Bu nedenle yanıklara ilk yardım tedavisi uygulanmasının oldukça önemli olduğuna dikkat çeken Türkiye İş Bankası grup şirketleri arasında yer alan Bayındır Sağlık Grubu, Bayındır Söğütözü Hastanesi Acil Servis Bölümünden Dr. Gökhan Şahin, yanıklarda uygulanması gereken ilk yardım tedavisi hakkında önemli bilgiler aktardı.
Deri, vücudumuzu zırh gibi sarıp, mikroorganizmalar, ultraviyole ışık, mekanik hasar gibi dış etkilerden koruyarak vücudun ısı düzenlemesini sağlıyor. Vücuttaki sıvı kaybını önleyerek sıvı dengesini sağlıyor. Ayrıca derinin yapısındaki sinirler sayesinde sıcaklığın, soğukluğun, basıncın, dokunma duyusunun ve ağrının hissedilmesini sağlayarak çevre ile temas ve iletişim kurmamıza aracı oluyor. Tüm fonksiyonları göz önüne alındığında deri çok önemli bir organımız olarak karşımıza çıkıyor.
Sıcak (alev, buhar), soğuk, elektrik, radyasyon, sürtünme veya kimyasal ajanlara maruz kalarak derinin hasara uğramasının yanık olarak tanımlandığını söyleyen Bayındır Söğütözü Hastanesi Acil Servis Bölümünden Dr. Gökhan Şahin, “Yanık, bariyer olan derinin hasar görmesi sonucunda vücudun ısı ve sıvı dengesinin bozulmasına, enfeksiyonların oluşmasına neden oluyor. Bu sebeplerle vücut fonksiyonlarında yaşanan bozulmalar hayatı tehdit edecek durumlar yaratabiliyor” dedi.
BU BELİRTİLER VARSA HEMEN YANIK MERKEZİNE BAŞVURUN!
Yanıkların ciddi olup olmadığının değerlendirilmesinin oldukça önemli olduğuna dikkat çeken Dr. Gökhan Şahin şu bilgileri aktardı:
Eğer yanıklar:
Derinse,
Derinin kuru ve kösele görünüme dönmesine neden olmuşsa,
Yanma sonrasında siyahlaşma, beyazlaşma gibi renk değişiklikleri varsa,
Çapı 8 santimetreden büyükse veya eller, ayaklar, yüz, kasık, kalça ya da büyük bir eklemi kaplıyorsa, bu tip yanıklar ciddi yanık olarak değerlendirilir ve tedavi için yanık merkezi olan bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
“YANIKLARDA İLK YARDIM ÇOK ÖNEMLİ!”
Yanıklarda ilk yardımın oldukça önemli olduğunu ve hayati değer taşıdığını vurgulayan Bayındır Söğütözü Hastanesi Acil Servis Bölümünden Dr. Gökhan Şahin, uygulanması gereken ilk yardım adımlarını paylaştı:
İlk önce yanma işlemi durdurulmalıdır. Yanan kişi ısı kaynağından uzaklaştırılmalıdır. Elbiseler tutuşmuşsa sırasıyla “dur, yat ve yuvarlan” yöntemiyle kıyafetlerdeki alevler söndürülmelidir.
Yanan giysiler ve yanık yerdeki yüzük, küpe gibi takılar çıkarılmalıdır. Eğer kıyafetler cilde yapışmışsa bölge soğutulmalıdır. Eğer cilt zarar görmemişse sağlam cildi korumak için yanık ve soğutulmuş kıyafet bölgeden uzaklaştırılmalıdır.
Yanık veya haşlanmış bölge olabildiğince çabuk soğutulmalıdır. Yanık yer en az 20 dakika veya ağrı rahatlayana kadar akan soğuk suyun altında tutulmalıdır. Eğer soğuk su bulunamıyorsa soğuk süt ya da başka soğuk maddeler kullanılabilir.
Yanık yeteri kadar soğutulduğunda yanık yeri, şişeceği ihtimali de düşünülerek streç film ile gevşek bir şekilde sarılmalıdır. Yanık yer ayak veya eldeyse temiz plastik bir torba yanık yerin kapatılması için kullanılabilir. Yanık yerin üzerine buz, krem veya jel uygulanmamalıdır. Yoğurt, diş macunu gibi ürünler kesinlikle yanık üzerine sürülmemelidir. Bu tip uygulamalar yanıktaki hasarı ve enfeksiyon riskini artırır. Ayrıca su dolu kabarcıklar enfeksiyon riskini artıracağı için patlatılmamalıdır.
Yanık yer kalp seviyesinin üzerinde tutulmalıdır. Ağrı için ağrı kesici alınabilir.
En kısa sürede en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
YANIK TİPLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Yanığın şiddeti yanığın derecesine ve vücuttaki yanık tutulum alanına göre değişiyor. Bunun yanında kişide var olan kronik hastalıklar yanığın şiddetini ve yanık sonucunda oluşacak durumları da etkiliyor. Yanık tipleri 1. derece, 2. derece, 3. derece ve 4. derece yanık olarak sınıflandırılıyor.
· 1. derece yanıkta, sadece derinin en üst tabakası etkilenir. Bu yanıklar kızarıklık ve ağrı ile karakterizedir. Bu tip yanıklarda ödem ve su dolu kabarcık mevcut değildir. Basit güneş yanıkları bu yanıklara örnektir.
· 2. derece yanıklarda, üst deri ve orta deri etkilenir. Deride ödem ve su dolu kabarcıklar mevcuttur. Bu tip yanıklar ağrılıdırlar. 2. derece hafif yanıklar enfeksiyon kapmadıkları süre 10-14 gün içerisinde iyileşirler.
· 3. derece yanıklar, derinin tüm katlarını tutan yanıklardır. Deri fonksiyon görmediği için mineral bozuklukları ve ileri derecede enfeksiyonlar görülebilir. Derinin hepsi yandığı için ağrıyı hissetmemizi sağlayan algılayıcılar da yanar bu nedenle bu tip yanıklar ağrılı değildir.
· 4. derece yanıklarda, tüm deri ile beraber altındaki kas dokusu da yanar. Bu tip yanıklar genellikle siyah renklidir ve çok ağır olup genellikle ölümcül yanıklardır.
