Herkes öyle ya da böyle yaşlanıyor,istemeden de olsa hepimiz yaşlanmayı kabul ediyoruz. Harvard Tıp Okulu’ndan bilim insanlarının yürüttüğü çalışmada, hücreleri yeniden gençleştirebilen kimyasal bir kokteyl belirlendi. Bu sayede gen terapiye göre daha kolay ve erişilebilir bir yaşlanma karşıtı tedavi geliştirilebileceği vurgulanıyor.
Genom bir organizmayı oluşturan tüm genetik veriyi içerse de,bu resmi tamamlamak için epigenoma ihtiyaç var. Epigenom farklı hücrelere spesifik genler tanımladığından, onlar için hayati önem taşımaktadır. Genomu kalın bir kullanma kılavuzu olarak düşünürsek, epigenomda spesifik hücreler için gerekli içerikleri taşıyan bir indeks gibidir. Örneğin; kalp hücreleri için bir bölüm ya da beyin hücreleri için ayrı bir bölümü işaretleyebilir.
2006’da Japon bilim insanları, Yamanaka faktörleri adı verilen ve yetişkin hücreleri, kök hücreye yeniden programlayarak dönüştüren moleküller keşfettiler. İşte Nobel Ödüllü çalışma, o zamandan beri indüklenmiş pluripotent kök hücreler ve yaşlanma karşıtı tedaviler üzerine bir araştırma yarışını start verdi.
Daha öncesinde Harvard Tıp Fakültesi ekibi, epigenomu etkili bir şekilde “yeniden başlatan” ve yaşlanma semptomlarını tersine çeviren Yamanaka faktörlerini farelere iletmek için gen terapisi kullanmıştı. Fakat gen terapi oldukça çetrefilli ve hastalara uygulamak için oldukça pahalı bir tedavidir. Yeni araştırmada ise yaşlanmayı geri çevirmek için, gen terapi yerine kimyasallar arandı.
Sadece 1 Haftada Yaşlı Hücreler Gençleşmeye Başladı
Farklı kimyasallara maruz kalan hücre örnekleri içeren sistemler kurdular. Genç, yaşlı ve yaşlanmış (veya aktif olmayan) hücreler arasında ayrım yaparak, hücrelerin sağlığını gösteren spesifik protein sinyalleri için bunları izlediler. Araştırma ekibi bu testleri yaparken, hücreleri daha genç hallerine geri döndürdüğü görülen altı kimyasal kokteyl belirledi.
Hatta yaşlanmayı geri çevrimi 1 haftadan kısa bir sürede gerçekleşti. “Bugüne kadar yapabileceğimiz en iyi şey yaşlanmayı yavaşlatmaktı. Yeni keşifler ise artık onu geri çevirebileceğimizi gösteriyor. Öncesinde gen terapi gerektiğinden kullanım alanı kısıtlanıyordu,” diyor araştırmadaki baş bilim insanı David Sinclair.
Bununla beraber, araştırmacılar bu türden bir epigenetik tedavinin yaşlanmayı geri çevirmekle kalmayıp, Alzheimer,diyabet ve kalp hastalıklarını da tedavi edebileceği düşünüyor.
Tabi daha yapılacak çok iş var. Herhangi bir nihai insan denemesi yapılmadan önce, hayvan testlerinin yapılması gerekecektir. Ancak yine de yaşlanmadan kaynaklanan sağlık sorunlarının sandığımız kadar kaçınılmaz olmayabileceği ilgi çekicidir. Sinclair, “Bu yeni keşif, görme yeteneğinin iyileştirilmesinden yaşa bağlı çok sayıda hastalığın etkili bir şekilde tedavi edilmesine kadar değişen uygulamalarla, tek bir hapla yaşlanmayı tersine çevirme potansiyeli sunuyor” dedi.
