Sağlık çalışanlarının uzun süredir beklediği yıpranma hakkı bu yıl nihayet gerçekleşti. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) da uygulamanın nasıl olacağına açıklık getirdi. Kamuoyunda “yıpranma” olarak adlandırılan, fiili hizmet süresi zammıyla erken emekli olabilmek için 3600 gün çalışmak gerekecek. 3600 gün hesabında ise sadece fiilen insan sağlığıyla ilgili işte çalışılan süreler dikkate alınacak. Yaklaşık 350 bin sağlık çalışanını ilgilendiren yıpranma hakkı nasıl uygulanacak? Hangi sağlık çalışanları yıpranma hakkından yararlanacak? İdareciler yıpranma hakkından yararlanabilecek mi? Eski çalışmalar yıpranma hesabında dikkate alınacak mı? Sağlık çalışanları en fazla kaç yıl erken emekli olabilecek? Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, sağlıkta yıpranma hakkına ilişkin merak edilen tüm soruları yanıtladı
EMEKLİLİK YAŞINDA İNDİRİM İÇİN 3600 GÜN KOŞULU
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, FHSZ bir yandan prim gün sayısına eklenirken, bir yandan de fiili hizmet süresi zammının yarısı emeklilik yaş haddinden indiriliyor.
Ancak, emeklilik yaş haddinden indirilebilmesi için yıpranmaya tabi işlerde toplam 3600 gün fiilen çalışma koşulunu yerine getirmek gerekiyor. Sağlık meslek mensuplarının 3 Ağustos 2018 öncesinde insan sağlığıyla ilgili işlerde geçen süreleri 3600 gün hesabında dikkate alınmayacak. Dolayısıyla, yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için 3 Ağustos 2018 tarihinden sonraki çalışmaların 3600 gün olması gerekiyor. Bunun için on yıl çalışmanın yeterli olmadığını da vurgulamak gerekir. Peki neden?
3600 GÜN ON YIL DEMEK DEĞİL
Yıpranma hakkından yararlanmada 2008 yılından sonra yeni bir kriter getirildi. Bu haktan yararlanabilmek için yıpranma kapsamındaki işte fiilen çalışılan günler dikkate alınıyor. Hafta sonu tatilleri, bayram tatilleri, yıllık izin günleri düşülüyor. Bu nedenle, tam ay çalışanlar bile ayda en fazla 26 gün için fiili hizmet süresi zammından yararlanabilecekler.
Yılda üç hafta yıllık izin yaptığı var sayılan bir kişinin, yıpranma kapsamında her yıl fiilen 291 gün çalıştığı kabul edilirse, 3600 güne ulaşmak için yaklaşık 12.5 yıl çalışması gerekecek.
15 YIL ÇALIŞAN 1 YIL ERKEN EMEKLİ OLACAK
Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki her 360 güne 60 gün yıpranma hakkı elde edilirken, bunun yarısı kadar süre yaş haddinden indirilecek. Bu durumda yaş haddinden 12 ay indirilebilmesi için fiilen 4320 gün çalışmak gerekecek. Yıpranma kapsamında yılda 291 gün çalışıldığı var sayımıyla 4320 güne 15 yılda ulaşılabilecek. Başka bir ifadeyle, idarecilik yapmayıp, uzun süreli rapor kullanmamak şartıyla, insan sağlığıyla ilgili işlerde 15 yıl çalışanlar 1 yıl erken emekli olabilecek.
KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARDA SAAT HESABI
Sağlık meslek mensupları kısmi süreli sözleşme kapsamında çalıştıklarında, örneğin günün bazı saatlerinde çalışma şeklinde iş ilişkisi varsa, her 7.5 saatlik çalışma 1 gün olarak kabul edilecek. Gün kesirleri de 1 gün olarak değerlendirilecek. Örneğin bir ayda 80 saat çalışan kişi günde 7.5 saat üzerinden 10.66 gün değil, 11 gün çalışmış sayılacak.
İDARECİLER YARARLANAMAYACAK
Sağlık meslek mensubu olmakla birlikte fiilen insan sağlığıyla ilgili çalışmayıp, başhekim, rektör, dekan gibi idarecilik yapanlar, bu dönemler için yıpranma hakkından yararlanamayacak. İdareciliği bırakıp fiilen insan sağlığıyla ilgili çalışmaya başladıklarında, yararlanmaya devam edecekler.
YIPRANMA HAKKINDAN YARARLANACAK SAĞLIK ÇALIŞANLARININ TAM LİSTESİ
Radyasyon (Sağlık) fizikçisi
Biyokimyager
Bakteriyolog
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
Anatomist
Hekim-Pratisyen
Aile Hekimi
İşyeri Hekimi
Tibbi Biyokimya Uzmanı
Fizyolog
Tıbbi Patoloji Uzmanı
Genel Cerrahi Uzmanı
Diğer Uzman Tıp Doktorları
Halk Sağlığı Hekimi
Mütehassıs Cerrah
Mütehassıs Hekim
Acil ıip Uzmanı
Anestezi ve Reanimasyon Uzmanı
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı
Çocuk Alerji Uzmanı
Çocuk Cerrahisi Uzmanı
Çocuk Endokrinoloji Uzmanı
Çocuk Hastalıkları Uzmanı
Çocuk Kardiyoloji Uzmanı
Çocuk Onkolojisi Uzmanı
Çocuk Üroloji Uzmanı
Dermatoloji Uzmanı
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı
Geriatri Uzmanı
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Göğüs Cerrahisi Uzmanı
Göz Hastalıkları Uzmanı
Hematoloji Uzmanı
İç Hastalıkları (Dahiliye) Uzmanı
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Kardiyoloji (Kalp-Damar Hastalıkları) Uzmanı
Kulak-Burun-Boğaz Uzmanı
Medikal Onkoloji Uzmanı
Nefroloji Uzmanı
Nöroloji Uzmanı
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı
Prevantif Onkoloji Uzmanı
Psikiyatri Uzmanı (Psikiyatr)
Radyasyon Onkolojisi Uzmanı
Romatoloji Uzmanı
Spor Hekimi
Temel Onkoloji Uzmanı
Üroloji Uzmanı
Yeni Doğan Yoğun Bakım Uzmanı (Neonatoloji)
Yoğun Bakım Uzmanı
Adli Tıp Uzmanı
Alerji Uzmanı
Çocuk Genetik Hastalıkları Uzmanı
Çocuk Psikiyatri Uzmanı
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
Gastroenteroloji Uzmanı
Halk Sağlığı Hemşiresi
Hemşire
Meslek Sağlığı Hemşiresi
Uzman Hemşire
Hemşire (Koruyucu Sağlık Hizmetleri)
Hemşire-Ameliyathane
Hemşire-Klinik
Başhemşire
Diyabet Eğitim Hemşiresi
Hemodiyaliz Hemşiresi
Enfeksiyon Hemşiresi
Kan Bankası/aferez Ünitesi Hemşiresi
Kemoterapi Hemşiresi
Nitrisyon Hemşiresi
Poliklinik Hemşiresi
Rehabilitasyon Hemşiresi
Stoma ve Yara Bakım Hemşiresi
Hemşire (Dişçilik)
Steriliazyon Hemşiresi (Dişçilik)
İşyeri Hemşiresi
Hemşire (Kreş-Anaokulu)
Hemşire (Sağlık Ocağı)
Hemşire (Periodontoloji)
Yoğun Bakım Hemşiresi
Acil Hemşiresi
Çocuk Hemşiresi
Hemşire (Yenidoğan)
Hemşire (Kan Alma)
Diğer Hemşireler
Sağlık memuru
Ebe
Ebe (Sağlık Ocağı)
Ebe Yardımcısı
Ağız Hastalıkları Uzmanı (Stamolojist)
Ağız, Diş ve Çene Cerrahı
Diş Hekimi
Diş Hekimi-Ağız Cerrahisi
Endodonti Uzmanı
Oral Diagnoz ve Radyoloji Uzmanı
Ortodonti Uzmanı
Pedodonti Uzmanı
Periodontoloji Uzmanı
Protetik Diş Tedavisi Uzmanı
Eczacı
Eczacı (Ameliyathane)
Eczacı (Depo ilaç)
Eczacı (Klinik)
Eczacı (Majistral)
Eczacı (Sıhhi Sarf)
Endüstriyel Eczacı
Diğer Eczacılar
Fizyoterapist
Fizyoterapist-Spor
Terapist (Rehabilite)
Ergoterapist
Diğer Diyetisyenler ve Halk Sağlığı Gıda Uzmanları
Diyetisyen
Diyetisyen (Kreş-Anaokulu)
Odyolog
Dil ve konuşma terapisti
Podiatrist/Podolog
Osteopat
Psikolog (Klinik)
Adli Tıp Teknikeri/Otopsi Yardımcılığı
Radyoterapi Teknikeri
Diyaliz Teknikeri
Perfüzyonist
Tıbbi Görüntüleme Teknikeri/Radyoloji Teknikeri
Tıbbi Laboratuvar Teknisyeni/Laboratuvar Teknisyeni
Patoloji Laboratuvar Teknikeri
Eczane Hizmetleri Teknikeri
Diş Protezcisi
Diş Protez Teknisyeni
Diş Protez Teknikeri
Pedodonti Diş Protez Teknikeri
Ortopedi ve Travmatoloji Teknisyeni
Protez ve Ortez Teknikeri
Ortopedik Protez-Ortez Teknisyeni
Hemşire Yardımcısı
Ağız ve Diş Sağlığı Teknikeri
Ağız ve Diş Sağlığı Teknisyeni
İş ve Uğraşı Terapisi Teknikeri- (Ergoterapi Teknikeri)
Fizyoterapi Teknikeri
Elektronörofizyoloji Teknikeri
Acil Tıp Teknisyeni
Anestezi Teknisyeni
Anestezi Teknikeri
Ameliyathane Hizmetleri Teknikeri
Odyometrist
———————————
YIPRANMA PAYI NEDİR?
Mevcut durumda Türkiye’de 18 meslekte yıpranma payı bulunuyor. Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda “fiili hizmet zammı” olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/yipranma-payi-nedir-yipranma-hakki-ne-demek-40900410
Beklenen Yasa Çıktı; Yıpranma, Emeklilik,Döner Sermaye,UHSAŞ
